ΕΥΔΑΙΜΟΝ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ,ΤΟ Δ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΤΟ ΕΥΨΥΧΟΝ ΚΡΙΝΟΜΕΝ...…

[Το μπλόγκ δημιουργήθηκε εξ αρχής,γιά να εξυπηρετεί,την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και την ελευθερία του λόγου...υπό το κράτος αυτού επιλέγω με σεβασμό για τους αναγνώστες μου ,άρθρα που καλύπτουν κάθε διάθεση και τομέα έρευνας...άρθρα που κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο κι αντιπροσωπεύουν κάθε άποψη και με τά οποία δεν συμφωνώ απαραίτητα.....Τά σχόλια είναι ελεύθερα...διαγράφονται μόνο τά υβριστικά και οσα υπερβαίνουν τά όρια κοσμιότητας και σεβασμού..Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές..]




Τρίτη 30 Απριλίου 2013

ΤΑ ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ CIA ΚΑΙ Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΩΝ ΨΥΧΟΤΡΟΠΩΝ

ΤΑ ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ CIA ΚΑΙ Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΩΝ ΨΥΧΟΤΡΟΠΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
 
Ποια είναι η ιστορία της πιο ισχυρής ψυχότροπης ουσίας που ανακαλύφθηκε ποτέ; Γιατί το LSD θεωρήθηκε ως «ατομική βόμβα της σκέψης»; Γιατί έγινε αμέσως το «αγαπημένο παιδί» της CIA; Ποια ήταν τα παράνομα και μυστικά πειράματα με LSD, που έκαναν οι πράκτορες της CIA και οι συνεργαζόμενοι μαζί τους «επιστήμονες», πάνω σε ανυποψίαστα θύματα; Πως το LSD συνέβαλε στην εμφάνιση της ψυχεδελικής κουλτούρας; Άνοιξε όντως το LSD μια νέα αντιληπτική πύλη, που οδήγησε το ανθρώπινο πνεύμα σε νέες κατευθύνσεις;

Αν οι πύλες της αντίληψης καθαριστούν, τότε ο

άνθρωπος θα δει τα πάντα όπως είναι, άπειρα.



William Blake

Το πρωινό της Τρίτης 29 Απριλίου του 2008, σ’ ένα όμορφο ξύλινο σπίτι σε προάστιο της ελβετικής πόλης Βασιλεία, πέθανε ένας υπεραιωνόβιος χημικός, που μόλις πριν από μια βδομάδα φλέρταρε με τη χαρά της ζωής στον ανθισμένο κήπο της οικίας του. Μέχρι να πεθάνει αυτός ο υπεραιωνόβιος χημικός ήταν πολύ δραστήριος, έδινε συχνά συνεντεύξεις, συμμετείχε σε σεμινάρια, επικοινωνούσε με ειδικούς και ερευνητές και δεν αδιαφορούσε για την πορεία και τα προβλήματα του κόσμου. Το όνομα του ήταν δρ. Άλμπερτ Χόφμαν (Albert Hofmann) και ήταν 102 ετών. Η είδηση αυτή θα περνούσε ίσως απαρατήρητη αν ο δρ. Χόφμαν δεν ήταν ο άνθρωπος που ανακάλυψε την πιο ισχυρή ψυχεδελική ουσία όλων των εποχών, την ουσία που εξ αρχής αποτέλεσε το «αγαπημένο παιδί» της CIA, που χρησιμοποιήθηκε όπως καμία άλλη σε πειράματα τροποποίησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, «πλύσης εγκεφάλου» (Brainwashing) και ελέγχου του νου (Mind Control), αλλά και οδήγησε στην εμφάνιση της λεγόμενης ψυχεδελικής κουλτούρας. Η ουσία αυτή είχε μόνο τρία γράμματα κι συνέβαλε όσο καμία άλλη στην έλευση μιας νέας ψυχεδελικής εποχής: το LSD.

ΔΡ. ΑΛΜΠΕΡΤ ΧΟΦΜΑΝ: Ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΚΑΤΑ ΛΑΘΟΣ ΤΟ ΠΡΩΤΟ «ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ» ΜΕ LSD Το απόγευμα της 16ης Απριλίου 1943 σ’ ένα προάστιο της ελβετικής πόλης Βασιλεία, όπου βρισκόταν η καρδιά και τα εργαστήρια της φαρμακευτικής εταιρείας Sandoz, ο 37χρονος Ελβετός χημικός δρ. Άλμπερτ Χόφμαν έκανε τυχαία μια εκπληκτική ανακάλυψη, που έμελλε να ανοίξει ένα καινούργιο κεφάλαιο στην ιστορία των ψυχεδελικών ουσιών. Ο δρ. Χόφμαν, ενώ εργαζόταν σκληρά στο εργαστήριο του πειραματιζόμενος πάνω στην παρασκευή μιας νέας φαρμακευτικής ουσίας βασισμένης στο λυσεργικό οξύ, απορρόφησε κατά λάθος μια μικρή ποσότητα αυτής της ουσίας. Αμέσως αισθάνθηκε ίλιγγο και τον πλημμύρισε μια παράξενη αίσθηση, που όμως δεν ήταν καθόλου δυσάρεστη. Αισθάνθηκε ένα παράξενο είδος μέθης, κυριεύτηκε από φαντασιώσεις και αλλόκοτες εικόνες, και, χάνοντας το ενδιαφέρον για το πείραμα, εγκατέλειψε τρέχοντας το εργαστήριό του… Βγαίνοντας από το εργαστήριο του δρ. Χόφμαν πήρε το ποδήλατό του για να επιστρέψει στο σπίτι του. Εκεί ξάπλωσε σε μια πολυθρόνα κι έκλεισε τα μάτια του, επειδή το φως της ημέρας του φαινόταν δυσάρεστα λαμπερό. Αμέσως το μυαλό του άρχισε να στροβιλίζεται μ’ έναν παράξενο ίλιγγο. Όπως περιέγραψε αργότερα στο βιβλίο του LSD: Το Προβληματικό μου Παιδί: «Με πλημμύρισε ένα ακατάπαυστο κύμα από φανταστικές εικόνες εξαιρετικής πλαστικότητας και λαμπρότητας, συνοδευόμενες από ένα έντονο καλειδοσκοπικό παιχνίδι των χρωμάτων».

Τα ψυχεδελικά οράματά του χρειάστηκε να περάσουν αρκετές ώρες για να καταλαγιάσουν. Όταν αυτό συνέβη ο δρ. Χόφμαν κατάλαβε πως είχε ανακαλύψει κατά λάθος μια πολύ ισχυρή παραισθησιογόνα ουσία, την οποία ονόμασε LSD (Lysergic Acid Diethylamide). Το LSD ή διαιθυλαμίδη του λυσεργικού οξέος είναι μια ημισυνθετική ουσία, που παράγεται από λυσεργικό οξύ, το οποίο είναι φυσικό προϊόν και απαντάται στο μύκητα ερυσιβώδη όλυρα (Claviceps purpurea) –ένας σκληρώτιος μύκητας που παρασιτεί στη σίκαλη και σε άλλα δημητριακά–, καθώς και από την ομάδα των διαιθυλαμιδών, που παράγεται εργαστηριακά.

Για να επιβεβαιώσει την ανακάλυψη του ο δρ. Χόφμαν δοκίμασε για άλλη μια φορά LSD, και μάλιστα την ποσότητα των 250 μικρογραμμαρίων, πραγματοποιώντας έτσι το πρώτο χημικό «ψυχεδελικό ταξίδι» στη σύγχρονη ιστορία. Ο ίδιος θα ανακαλούσε αργότερα στη μνήμη του αυτή του την «εξωσωματική» του εμπειρία: «Τρομακτικό… Είχα φοβηθεί. Φοβόμουν πως θα τρελαινόμουν. Είχα την εντύπωση πως βρισκόμουν έξω από το σώμα μου. Νόμιζα πως είχα πεθάνει. Δεν ήξερα πως θα τέλειωνε όλο αυτό. Αν ήξερα ότι θα επέστρεφα από αυτόν τον πολύ παράξενο κόσμο, τότε μόνον θα τον απολάμβανα». Ο ίδιος έγραψε αργότερα στις σημειώσεις του σχετικά με την πρώτη συνειδητή ψυχεδελική του εμπειρία: «Με κατέλαβε ένας τρομερός φόβος ότι θα χάσω τα λογικά μου. Οδηγήθηκα σ’ έναν άλλο κόσμο, σ’ έναν άλλο τόπο, σε μιαν άλλη χρονική στιγμή. Το σώμα μου δεν ένιωθε τίποτε, ήταν χωρίς ζωή, παράξενο. Μήπως θα πέθαινα;»

Φυσικά ο δρ. Χόφμαν δεν είχε τρόπο να γνωρίζει πως θα μπορούσε να «επιστρέψει» από το ψυχεδελικό του «ταξίδι», εφόσον είχε ανακαλύψει τη χημική ουσία διαθυλαμίδη 25 του λυσεργικού οξέως, το LSD, μόλις πριν από τρεις ημέρες και δεν γνώριζε πολλά γι’ αυτό. Δεν γνώριζε ακόμη για τις δοσολογίες και για το πόσο χρόνο χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός για να μεταβολίσει και να αποβάλλει την ουσία. Και αυτή του η άγνοια καθιστούσε το πρώτο συνειδητό ψυχεδελικό του «ταξίδι» μια πολύ τρομακτική περιπέτεια του μυαλού του.

Το παράδοξο είναι πως ο δρ. Χόφμαν έπεσε τυχαία πάνω στην ανακάλυψη του LSD, καθώς έκανε έρευνες για να ανακαλύψει μια ουσία διεγερτική του κυκλοφορικού συστήματος, που θα χρησιμοποιούνταν ως φάρμακο. Όπως ήταν φυσικό το LSD δεν ήταν αυτό που έψαχνε, γι’ αυτό και το παράτησε για να ασχοληθεί μαζί του έπειτα από πέντε χρόνια, το 1948.

Τότε συνειδητοποίησε πως το LSD, που ανακάλυψε τυχαία το 1943, ήταν πάρα πολύ ισχυρό και δραστικό. Ήταν πέντε ως δέκα φορές ισχυρότερο από τη πανίσχυρη μεσκαλίνη (mescaline), τη μοναδική χημική ουσία που είχε παρόμοιες ιδιότητες και η οποία ήδη είχε χρησιμοποιηθεί σε πειράματα που έκαναν Ναζί επιστήμονες το 1943 μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα βορείως του εργαστηρίου του δρ. Χόφμαν στη Sandoz Pharmaceuticals.

ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΟΙ ΝΑΖΙ

Μόλις 300 χιλιόμετρα βορειότερα από το εργαστήριο του δρ. Χόφμαν, βρισκόταν το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, όπου Ναζί γιατροί, που συνδέονταν με τα SS και τη Γκεστάπο, πραγματοποιούσαν χωρίς καμία αναστολή πειράματα χορήγησης μεγάλων ποσοτήτων μεσκαλίνης (ένα ναρκωτικό που δημιουργεί στον εγκέφαλο παρόμοιες καταστάσεις με το LSD) καθώς και εγχειρίσεις εγκεφαλικών εμφυτευμάτων στους δύστυχους κρατουμένους τους, που ούτως ή άλλως ήταν αναλώσιμοι. Οι Γερμανοί γιατροί είχαν τη φαεινή ιδέα να χρησιμοποιήσουν ναρκωτικές ουσίες, όπως η μεσκαλίνη, προκειμένου να θέσουν υπό έλεγχο ανθρώπους απρόθυμους να ενταχθούν στη Νέα Τάξη Πραγμάτων του Χίτλερ. Σύμφωνα με τον Γουόλτερ Νέφ (Walter Neff), μέλος της ερευνητικής ομάδας του Νταχάου, ο σκοπός των πειραμάτων ήταν να «εξαφανίσουν τη θέληση των ανθρώπινων-πειραματόζωων». Αλλά δεν είχαν ακόμη ιδέα για την ύπαρξη και τη δύναμη του LSD.

Στο Νταχάου οι Ναζί γιατροί έκαναν επιστημονικές έρευνες, με γνώμονα πάντα τη στρατιωτική τους εφαρμογή. Οι τρόφιμοι του στρατοπέδου ήταν αναλώσιμοι. Έτσι τα «πειραματόζωά» τους σπάνια επιβίωναν. Στο ίδιο στρατόπεδο πραγματοποιήθηκαν από S.S. γιατρούς και πειράματα για να διαπιστωθεί ο ακριβής χρόνος που μπορούσε να επιζήσει ένας αεροπόρος, που θα πετούσε πάνω από τον παγωμένο Βόρειο Ατλαντικό το μήνα Φεβρουάριο (δυστυχώς χρησιμοποιήθηκαν κρατούμενοι στο ρόλο των «αεροπόρων»)….

Με διαταγή λοιπόν του ίδιου του Χάινριχ Χίμλερ οι γιατροί του Νταχάου χρησιμοποιούσαν τεράστιες δεξαμενές παγωμένου νερού, που ήταν εφοδιασμένες με χρονόμετρα, για να καταγράψουν το χρόνο που απαιτούνταν μέχρι να πεθάνουν μέσα τους οι κρατούμενοι. Σε άλλα πειράματα «αεροπορικής ιατρικής» οι τρόφιμοι του στρατοπέδου συνθλίβονταν μέχρι θανάτου μέσα σε θαλάμους υψηλής πίεσης, προκειμένου να μάθουν οι γιατροί πόσο ψηλά θα μπορούσαν να πετάξουν με ασφάλεια οι Γερμανοί πιλότοι. Κάποιοι άλλοι πυροβολούνταν σκόπιμα και κατόπιν χορηγούνταν ενέσιμα σ’ αυτούς μια ειδική θρομβωτική ουσία, για να δοκιμαστεί κατά πόσο μπορούσαν οι πληγές τους να κλείσουν. Και η παρέλαση των πειραμάτων της φρίκης δεν έχει τέλος…

Λιγότερο θανατηφόρα από τα περιβόητα «αεροπορικά πειράματα» ήταν αυτά που αφορούσαν τη χορήγηση της μεσκαλίνης σε επιλεγμένους κρατουμένους. Αυτά τα πειράματα, επικεφαλής των οποίων ήταν ο δρ. Κούρτ Πλότνερ (Dr. Kurt Plöther), αν και δεν σκότωναν, προκαλούσαν ωστόσο μοιραίες βλάβες, ειδικά σε όσους δεν ήταν σε καλή διανοητικά κατάσταση. Ο κίνδυνος αυξάνονταν και από το γεγονός πως η μεσκαλίνη χορηγούνταν κρυφά, εφόσον οι άνθρώποι των S.S. έβαζαν μυστικά την ουσία στα ποτά των κρατουμένων. Έτσι τα «πειραματόζωα» δεν είχαν ιδέα πως μια ουσία ήταν υπεύθυνη για τον ξαφνικό ίλιγγο και τον αποπροσανατολισμό που αισθάνονταν. Ορισμένοι από αυτούς τρελαίνονταν και επιτίθονταν ο ένας στον άλλο! Πάντα τα θύματα ήταν Εβραίοι, Τσιγγάνοι, Ρώσοι αιχμάλωτοι και άλλες ανεπιθύμητες ομάδες πληθυσμού, για τις οποίες οι Ναζί δεν νοιάζονταν καθόλου. Κανείς τους δεν συμμετείχε εθελοντικά στα πειράματα αυτά, αν και ορισμένοι είχαν την ψευδαίσθηση ότι τους χορηγούσαν μια καλύτερη «θεραπεία» για την υποτιθέμενη «ασθένεια» τους…

Μετά το τέλος του πολέμου ο Γουόλτερ Νέφ, που συνελήφθη από τον Αμερικανικό Στρατό, είπε στους Αμερικανούς ανακριτές του πως οι κρατούμενοι-«πειραματόζωα» του Νταχάου παρουσίαζαν μια μεγάλη ποικιλία αντιδράσεων που οφείλονταν στη μεσκαλίνη. Ορισμένοι γινόντουσαν ορμητικοί και επιθετικοί, άλλοι γινόντουσαν μελαγχολικοί ή ανέπτυσσαν ομοφυλοφιλική συμπεριφορά… Σχεδόν σε κάθε περίπτωση εμφανίζονταν αισθήματα μίσους και εκδίκησης. Ο Νεφ σημείωσε μάλιστα πως η ουσία προκαλούσε σε αρκετούς ανθρώπους μια ακατανίκητη διάθεση να αποκαλύψουν ακόμη και τα πιο ανομολόγητα μυστικά τους. Ωστόσο οι Γερμανοί δεν ήταν ακόμη έτοιμοι να αποδεχθούν τη μεσκαλίνη ως έναν ακόμη τρόπο για να κάνουν τις «ανακριτικές μεθόδους» τους πιο αποτελεσματικές. Ήθελαν να προχωρήσουν στο συνδυασμό της ύπνωσης με τη χορήγηση μεσκαλίνης, αλλά δεν μπορούσαν να βρουν ακόμη τον τρόπο για να αναλάβουν τον έλεγχο του μυαλού των θυμάτων τους, όπως και διακαώς επιθυμούσαν.

MARIJUANA NON STOP: Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΤΕΛΕΙΟΥ «ΝΑΡΚΩΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ»

Όσο καιρό οι Ναζί γιατροί πραγματοποιούσαν τα αποτρόπαια ψυχεδελικά τους πειράματα στο Νταχάου, στις ΗΠΑ το Γραφείο των Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services ή OSS), που ήταν η υπηρεσία πληροφοριών της εμπόλεμης Αμερικής (ιδρύθηκε το 1942), αναζητούσε το «ναρκωτικό της αλήθειας», το οποίο θα «έλυνε το στόμα» των ανακρινόμενων, αποσπώντας από αυτούς κάθε χρήσιμη πληροφορία. Για το σκοπό αυτό συγκροτήθηκε μια ειδική επιτροπή υπό τον δρ. Γουίνφρεντ Όβερολσερ (Dr. Winfred Overholser), που δοκίμασε πολλές ουσίες αλλά απέρριψε τη μεσκαλίνη, τη σκοπολαμίνη καθώς και αρκετά βαρβιτουρικά. Τότε, την άνοιξη του 1943, η επιτροπή αποφάσισε πως η μαριχουάνα (cannabis indica), έδινε τις μεγαλύτερες υποσχέσεις, και ξεκίνησε έτσι ένα πρόγραμμα δοκιμών, σε συνεργασία με το Σχέδιο Μανχάταν, το άκρως απόρρητο σχέδιο για την κατασκευή της πρώτης αμερικανικής ατομικής βόμβας. Η συνεργασία αυτή είχε ως αντικείμενο την προστασία της απόλυτης μυστικότητας του Σχεδίου Μανχάταν, από τυχόν διαρροή πληροφοριών από το προσωπικό που υπηρετούσε σ’ αυτό. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε μαριχουάνα σε υγρή μορφή, που αποκαλούνταν «TD» και η οποία είχε μια σειρά από δυσάρεστες παρενέργειες σε όσους άθελά τους την κατανάλωσαν. Το ναρκωτικό «δεν δούλεψε με τον τρόπο που ήθελαν» και τα «αντικείμενα του πειράματος» αρρώστησαν από τους πολλούς εμετούς και κατέληξαν στο νοσοκομείο.
Τότε ήταν που οι ειδικοί επιστήμονες του OSS αποφάσισαν πως ο καλύτερος τρόπος για να απορροφηθεί η μαριχουάνα ήταν η έγχυση της στον καπνό. Δεν άργησαν λοιπόν να καταλήξουν στο συμπέρασμα πως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος διανομής του ναρκωτικού ήταν ο ίδιος που χρησιμοποιούσαν εδώ και δεκαετίες οι μουσικοί του περιθωρίου, δηλαδή τα τσιγάρα. Σύμφωνα με έγγραφα του OSS η ανάμειξη καπνού με μαριχουάνα και το κάπνισμα τους προκαλούσε μια «κατάσταση ανευθυνότητας, που δημιουργούσε στο χρήστη μια φλυαρία και μια ελευθεριότητα στην μετάδοση των πληροφοριών που κατείχε».

Η πρώτη πραγματική δοκιμή αυτού του τσιγάρου, που περιείχε μείγμα καπνού και μαριχουάνας, έλαβε χώρα στις 27 Μαΐου του 1943. Αντικείμενο πειραματισμού ήταν ο Αουγκούστο Ντελ Γκράτσιο (August Del Gracio), ένας φημισμένος ιταλικής καταγωγής γκάνγκστερ της Νέας Υόρκης. Τον προσέγγισε ο Τζορτζ Γουάϊτ (George White) ένας αξιωματικός του Στρατού, που αποσπάστηκε στον OSS από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ναρκωτικών (FBN). Αυτός επισκέφτηκε τον Ντελ Γκράτσιο στο διαμέρισμά του, όπου και του έδωσε να καπνίσει το «ειδικό τσιγάρο». Ήθελε να εκμαιεύσει από τον Ιταλό μαφιόζο πληροφορίες σχετικά με τις διασυνδέσεις της ιταλικής μαφίας της Νέας Υόρκης με πράκτορες του Άξονα (η φασιστική Ιταλία ήταν τότε ακόμη σύμμαχος της Γερμανίας), σε μια περίοδο που οι Αμερικανοί προετοίμαζαν την απόβαση στη Σικελία. Ο Γούαιτ προσέφερε συνεχώς στον Ντελ Γκράτσιο τσιγάρα με μαριχουάνα μέχρι εκείνος να γίνει «υπερβολικά φλύαρος». Έβαλε μέσα σ’ αυτά τόσο πολύ μαριχουάνα, ώστε ο γκάνγκστερ άρχισε να χάνει τους λογικούς του ειρμούς για μια σχεδόν ώρα, και η γλώσσα του «λύθηκε». Κάτω από την επίδραση του «ειδικού τσιγάρου» ο σκληρός Ιταλός μαφιόζος άρχισε να «ξερνάει» όλα όσα ήξερε, αλλά τελικά αποδείχθηκε πως ήταν «καθαρός» καθώς δεν γνώριζε σημαντικές πληροφορίες για τις δραστηριότητες των πρακτόρων του Άξονα. Γνώριζε ωστόσο αρκετά πράγματα για το εμπόριο ναρκωτικών στη Νέα Υόρκη και αποκάλυψε όλα τα μυστικά του στον Αμερικανό αξιωματικό. Μάλιστα οι πληροφορίες που αποκάλυψε σχετικά με το εμπόριο ναρκωτικών ήταν τόσο ευαίσθητες, ώστε αργότερα η CIA αναγκάστηκε να τις κρατήσει διαβαθμισμένες μέχρι το 1977! Αφού τέλειωσε την εξομολόγηση του ο Ντελ Γκράτσιο είπε στον Τζορτζ Γουάϊτ: «Ότι και να κάνεις, μη χρησιμοποιήσεις ποτέ τίποτε από αυτά που σου είπα». Φυσικά ο πράκτορας του OSS έκανε ακριβώς το αντίθετό…

Παρά την επιτυχία του πειράματος στον Ντελ Γκράτσιο οι αξιωματούχοι του OSS δεν πείστηκαν ποτέ πως η μαριχουάνα, σε υψηλές συγκεντρώσεις, θα μπορούσε να ωθήσει ένα άτομο να εξομολογηθεί τα πιο βαθύτερα μυστικά του. Παρ’ όλα αυτά επέτρεψαν στον Τζορτζ Γουάϊτ, μαζί μ’ έναν ακόμη πράκτορα του Σχεδίου Μανχάταν, να χρησιμοποιήσουν για μια ακόμη φορά 18 τσιγάρα με υψηλή περιεκτικότητα σε μαριχουάνα σε στρατιώτες, που υπηρετούσαν στην Ατλάντα, στο Μέμφις και στη Νέα Ορλεάνη και ήταν ύποπτοι για φιλικές προς τον κομμουνισμό στάσεις. Οι δύο άνδρες «περνούσαν καλά» ενόσω εκτελούσαν την αποστολή τους, καθώς έμεναν σε ακριβά ξενοδοχεία του αμερικανικού νότου κι έτρωγαν στα καλύτερα εστιατόρια. Όταν ο Γουάϊτ ρωτήθηκε αργότερα αν ο ίδιος είχε δοκιμάσει αυτά τα ενισχυμένα τσιγάρα μαριχουάνας, παραδέχθηκε ότι το έκανε: «Τα τσιγάρα σου έδιναν την αίσθηση ότι περπατούσες αρκετά εκατοστά πάνω από το πάτωμα…»

Η ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΗ ΣΥΝΩΜΟΣIA ΤΗΣ CIA ΞΕΚΙΝΑ…

Αφού ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τέλειωσε και οι Σύμμαχοι νίκησαν, οι ΗΠΑ δεν επέστρεψαν στον παραδοσιακό απομονωτισμό τους αλλά, με πρόσχημα την αντιμετώπιση της «κόκκινης απειλής», δημιούργησαν ένα πανίσχυρο κράτος εθνικής ασφάλειας που αναμείχθηκε σε δεκάδες φανερούς και κρυφούς πολέμους, δημιούργησε πανίσχυρες κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών, που έφτασαν στο σημείο να διεξάγουν εκατοντάδες μυστικά πειράματα ακόμη και εις βάρος των ανυποψίαστων πολιτών της χώρας. Το Γραφείο των Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS), που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τα πήγε μια χαρά, ήταν φανερό ότι δεν επαρκούσε στις νέες συνθήκες του Ψυχρού Πολέμου. Έτσι στις 18 Σεπτεμβρίου του 1947 δημιουργήθηκαν η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (National Security Agency ή NSA) και η CIA (Central Intelligence Agency). Με τη νομική κάλυψη που της προσέφερε το National Security Act του 1947, η CIA αναμείχθηκε σε πάρα πολλά επιστημονικά πειράματα που πραγματοποιήθηκαν πάνω σε ανθρώπους, με γνώμονα δήθεν το «εθνικό συμφέρον». Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 η CIA ήταν πλέον αρκετά ανεξάρτητη και ισχυρή, ώστε να μη φοβάται τίποτε. Οι κρουνοί των κρατικών χρηματοδοτήσεων άρχισαν να ρέουν άφθονοι και η CIA άρχισε να επιχορηγεί διάφορα ερευνητικά ινστιτούτα για την πραγματοποίηση μυστικών πειραμάτων ελέγχου της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το LSD, που εγκαινίασε την εποχή των χημικών ψυχεδελικών, προσέφερε στις μυστικές υπηρεσίες ένα πανίσχυρο όπλο, το οποίο θα έφερνε πραγματική επανάσταση στις τεχνικές του Mind Control…

Η νεοϊδρυθείσα CIA, χάρη στα τεράστια κονδύλια και τις υπερεξουσίες που εξασφάλισε από τον κρατικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, μπόρεσε να διεξάγει όσες ανορθόδοξες επιχειρήσεις, μυστικά προγράμματα και πειράματα χρειαζόταν και μάλιστα σε βάρος των ίδιων των Αμερικανών. Τα πειράματα της CIA, που αποσκοπούσαν στον έλεγχο του ανθρώπινου μυαλού, αποτελούσαν στην ουσία τη συνέχεια των πειραμάτων του OSS για την αναζήτηση του «ναρκωτικού της αλήθειας» καθώς και των πειραμάτων των Ναζί γιατρών στο Νταχάου. Οι μεταπολεμικές έρευνες της CIA για την ανάπτυξη τεχνικών Mind Control έμοιαζαν αρκετά με τα «αεροπορικά πειράματα», που έκαναν οι Ναζί στους κρατούμενους του Νταχάου. Όπως και οι Ναζί γιατροί, έτσι και οι πράκτορες της CIA δεν είχαν ηθικούς φραγμούς στην προσπάθειά τους να χειραγωγήσουν το ανθρώπινο μυαλό. Και οι δυό πειραματίζονταν πάνω σε ανυποψίαστους ανθρώπους, χρησιμοποιώντας επικίνδυνες και άγνωστες τεχνικές, χωρίς να έχουν ιδέα τι θα συμβεί. Οι πράκτορες της CIA, όπως και οι Γερμανοί, επέλεξαν να θυματοποιήσουν ειδικές ομάδες πληθυσμού, που ήταν κοινωνικά αποκλεισμένοι και ευάλωτοι. Έτσι, αντί για Εβραίους, Τσιγγάνους κ.α., οι πράκτορες της CIA χρησιμοποιούσαν ως πειραματόζωα τους ψυχασθενείς, τους ναρκομανείς, τις πόρνες, τους φυλακισμένους και τις μειονότητες (αφροαμερικάνους κ.α.).

Υπήρχε ωστόσο και μια διαφορά. Οι Ναζί γιατροί δεν είχαν κανένα ηθικό ή νομικό φραγμό για την διεξαγωγή των απάνθρωπων πειραμάτων τους. Όταν στη Δίκη της Νυρεμβέργης δικάστηκαν και καταδικάστηκαν για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», κανένας Γερμανός επιστήμονας από το Νταχάου δεν δήλωσε μεταμέλεια. Μάλιστα ο δρ. Καρλ Μπραντ (Carl Brandt), ο προσωπικός θεραπευτής του Χίτλερ, όταν ρωτήθηκε από τους δικαστές «τι είναι αυτό που κάνει ένα πείραμα σημαντικό ή ασήμαντο», απάντησε κυνικά πως δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα σ’ ένα πείραμα χωρίς να πληρωθεί ένα συγκεκριμένο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές. Αμερικανοί δικαστές και ψυχίατροι χαρακτήρισαν τους περισσότερους Ναζί επιστήμονες «νευρωτικούς ψυχοπαθείς», όπως άλλωστε και τον αρχηγό τους, τον Αδόλφο Χίτλερ. Από τους Ναζί επιστήμονες που δικάστηκαν στη Νυρεμβέργη οι επτά, ανάμεσά τους και ο δρ. Μπραντ, εκτελέστηκαν και οι εννέα παρέμειναν στη φυλακή για πολλά χρόνια. Οι έρευνες τους όμως πάνω στο Mind Control, στη χορήγηση μεσκαλίνης και στην ύπνωση, ενέπνευσαν τους Αμερικανούς συναδέλφους τους που εργάστηκαν αργότερα για λογαριασμό της CIA.

ΤΟ LSD ΦΘΑΝΕΙ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΩΣ «ΘΕΡΑΠΕΙΑ» ΤΩΝ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΩΝ!

Είναι γεγονός πως εκείνο που λειτούργησε καταλυτικά στην ανάπτυξη των πειραμάτων Mind Control από τη CIA, ήταν η ανακάλυψη του LSD από τον δρ. Άλμπερτ Χόφμαν το 1943. Το 1947 ο δρ. Χόφμαν δημοσίευσε την ανακάλυψη του σ’ ένα επιστημονικό άρθρο, αλλά κανείς στις ΗΠΑ δεν έδωσε σημασία. Δύο χρόνια αργότερα, το 1949, ο φημισμένος Βιεννέζος γιατρός Ότο Κάουντερς (Otto Kauders) ταξίδεψε στις ΗΠΑ προκειμένου να αναζητήσει χρηματοδότες για τις έρευνές του. Εκεί συμμετείχε σ’ ένα συνέδριο που οργάνωσε το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της Βοστόνης, ένα πρωτοποριακό ψυχιατρικό ίδρυμα, που συνεργαζόταν στενά με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Όταν ανέβηκε στο βήμα ο Ότο Κάουντερς μίλησε για μια νέα πειραματική ουσία, που ονομάζονταν διαιθυλαμίδη του λυσεργικού οξέος ή LSD-25. Περιέγραψε μάλιστα την εμπειρία της «παροδικής τρέλας», που είχε ο δρ. Χόφμαν μόλις πήρε μια μικρή δόση αυτής της ουσίας. Οι γιατροί, που συμμετείχαν στο συνέδριο, εντυπωσιάστηκαν κι έδειξαν ενδιαφέρον για την ουσία που δημιουργούσε «προσωρινή σχιζοφρένεια». Κάποιοι απ’ αυτούς σκέφτηκαν πως, εφόσον αυτή η ουσία προκαλούσε ένα είδος προσωρινής ψύχωσης –πίστευαν πως το σώμα των σχιζοφρενών παράγει πιθανότατα μικρές ποσότητες LSD προκαλώντας παραισθήσεις και άλλα συμπτώματα– , θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αντίδοτο ή ακόμη και ως θεραπεία κατά της σχιζοφρένειας! Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια ερευνών για να ανακαλυφθεί πως το LSD δεν παρήγαγε ένα είδος «ψύχωσης», αλλά ήταν μια ψυχοτρόπος ουσία που ενεργοποιούσε διαφορετικές ή ολοτροπικές καταστάσεις της συνείδησης.

Το LSD έφτασε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το 1949 μέσω του δρ. Μαξ Ρίνκελ (Max Rinkel), ενός νευροψυχίατρου που είχε έδρα τη Βοστόνη. Ο Ρίνκελ ήταν ένας πρόσφυγας από την Ναζιστική Γερμανία, ο οποίος είχε γοητευθεί από την ομιλία του Ότο Κάουντερς. Δεν άργησε λοιπόν να έρθει σε επαφή με τη φαρμακευτική εταιρεία Sandoz για να προμηθευτεί LSD. Ο ίδιος γνώριζε πως συγκριτικά με το LSD ουσίες όπως η μεσκαλίνη, το sodium amyntal, το sodium pentothal κ.α. ήταν απλώς ένα μπουκάλι μπύρας μπροστά σ’ ένα μπουκάλι δυνατό ουίσκι: η δράση του ήταν ασύγκριτα πιο μικρή.

Ο δρ. Ρίνκελ, μαζί με τον δρ. Ρόμπερτ Χάιντ (Robert Hyde), έβαλαν τα θεμέλια του πρώτου αμερικανικού προγράμματος έρευνας του LSD στο Ινστιτούτο Ψυχοπαθολογίας της Βοστόνης, το οποίο συνδέονταν με το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Οι δυό τους πειραματίζονταν αρχικά στη χρήση του LSD ως θεραπεία για τους σχιζοφρενείς. Μάλιστα ο δρ. Χάιντ ήταν ο πρώτος Αμερικανός που δοκίμασε LSD, λαμβάνοντας 100 μικρογραμμάρια της ουσίας, τη μισή δόση από εκείνη που πρωτοδοκίμασε κατά λάθος ο δρ. Χόφμαν. Κάποιος που τον παρακολουθούσε είπε πως οι αντιδράσεις του δρ. Χάιντ δεν είχαν «τίποτε το τρομακτικό», αν και ο δρ. Ρίνκελ δήλωσε αργότερα σ’ ένα επιστημονικό συνέδριο πως ο Χάιντ «είχε γίνει παρανοϊκός και μάλωνε με όλους, ενώ κανονικά ήταν ένα πολύ ευχάριστο άτομο». Σύμφωνα με τους συνεργάτες του ο δρ. Χάιντ έγινε ξαφνικά ανταγωνιστικός και προκλητικός, όσο βρισκόταν υπό την επήρεια της ψυχεδελικής ουσίας. Το 1957 ο δρ. Χάιντ μετέφερε την ερευνητική ομάδα και το εργαστήριό του στο Πρόβιντενς, όπου έστησε ένα εργαστήριο πολυτελείας με μπαρ και φλίπερς –όλα βεβαίως με τη χρηματοδότηση της CIA.

Το 1950 εμφανίστηκε το πρώτο επιστημονικό άρθρο για το LSD στη Αμερικανική Ψυχιατρική Επιθεώρηση (American Psychiatric Journal). Οι ειδικοί αλλά και το κοινό πληροφορήθηκαν τότε πως το LSD ήταν μια νέα ψυχιατρική θεραπεία, που θεράπευε από αλκοολισμό μέχρι σχιζοφρένεια. Χρόνια αργότερα το LSD έγινε επίκεντρο του αντιπολεμικού κινήματος, της μουσικής ροκ ‘ν’ ρολ και μιας ολόκληρης υποκουλτούρας, της ψυχεδέλειας.

Η CIA ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ-ΒΙΤΡΙΝΕΣ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΜΕ LSD

Η CIA πληροφορήθηκε για την ύπαρξη και την δραστικότητα του LSD το Νοέμβριο του 1951, όταν ένας εξωτερικός σύμβουλος ενημέρωσε έναν αξιωματούχο της CIA ότι το «LSD είχε πολύ μεγάλη σημασία για την εθνική ασφάλεια». Αμέσως έγιναν προσπάθειες για την προμήθεια κάποιας ποσότητας για λογαριασμό του προγράμματος ARTICHOKE. Το πρώτο φιαλίδιο που έφτασε στη CIA είχε την υπόμνηση πως το περιεχόμενο ήταν άγευστο και άοσμο κι έτσι ήταν «ικανό να αποκρυβεί εύκολα σε κάθε είδος ποτό, ζεστό ή κρύο», ενώ επισημαίνονταν πως μια «ισχυρή δόση» της ουσίας χωρούσε στην κεφαλή μιας καρφίτσας!

Μετά την προμήθεια του LSD η CIA έσπευσε να δοκιμάσει τη νέα «πανίσχυρη ουσία». Αυτό έγινε στα πλαίσια του πολυπλόκαμου προγράμματος MKULTRA, που ξεκίνησε τον Απρίλιο 1953 από τον διευθυντή της CIA, και χρηματοδοτούσε πολλούς οργανισμούς και ινστιτούτα-βιτρίνες για να διεξαγάγουν μια σειρά από υποπρογράμματα ελέγχου του νου. Η CIA ακολουθούσε αυτή τη μέθοδο για να προφυλάξει τόσο τον εαυτό της, όσο και τους ερευνητές, που λάμβαναν χρήματα από χρηματοδότες «πέραν κάθε υποψίας». Υπολογίζεται πως στα πλαίσια του MULTRA η CIA συνεργάστηκε με 80 διαφορετικά ιδρύματα, ανάμεσά τους με 44 πανεπιστήμια ή κολέγια, 17 ερευνητικά εργαστήρια ή ιδιωτικές εταιρείες, δώδεκα νοσοκομεία και τρία σωφρονιστικά καταστήματα! Ανάμεσα τους ήταν και το περιβόητο Addiction Research Center στο Λέξινγκτον του Κεντάκι, ένα τεράστιο κέντρο αποτοξίνωσης από τα ναρκωτικά, όπου οι εξαρτημένοι υποχρεώνονταν να δουν κατάματα την εξάρτησή τους και να τη νικήσουν πριν επανενταχθούν στην κοινωνία.

ΧΟΡΗΓΟΥΣΑΝ LSD ΣΕ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΥΣ ΕΠΙ 77 ΜΕΡΕΣ!

Σ’ αυτό το ίδρυμα η CIA έστελνε από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 μεγάλες ποσότητες LSD, μαζί με άλλα φάρμακα και επικίνδυνα ναρκωτικά, για να δοκιμαστούν ανηλεώς πάνω στα ανθρώπινα πειραματόζωα. Αυτό σήμαινε πως δύστυχοι εξαρτημένοι, που βρίσκονταν εκεί έγκλειστοι λόγω της παράνομης χρήσης ναρκωτικών, έπαιρναν ακόμη περισσότερα ναρκωτικά για να θεραπευτούν από την εξάρτησή τους!

Το 1977 και κατόπιν το 1995 πολλά απόρρητα έγγραφα της CIA αποχαρακτηρίστηκαν κι έδωσαν πολλές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα MKULTRA και ειδικά για τα πειράματα που έγιναν στο Λέξινγκτον, όπου το LSD ήταν το αγαπημένο φάρμακο των γιατρών, και χορηγούνταν αφειδώς ώστε να διαπιστωθεί μέχρι ποια ποσότητα μπορεί να αντέξει ο ανθρώπινος οργανισμός. «Έχω επτά ασθενείς», σημείωνε ο επικεφαλής δρ. Χάρις Άισμπελ, «που το λαμβάνουν περισσότερες από 42 μέρες… και οι επτά δείχνουν αρκετή αντοχή και στις φυσιολογικές και στις πνευματικές επιπτώσεις του φαρμάκου. Επιχειρήσαμε να επηρεάσουμε αυτή την αντοχή με χορήγηση διπλάσιας, τριπλάσιας και τετραπλάσιας δόσης…»

Τελικά αυτά τα επτά ανθρώπινα πειραματόζωα έφτασαν να παίρνουν LSD για 77 μέρες! Επρόκειτο για ένα επίσημο ρεκόρ, που δεν καταρρίφθηκε ποτέ. Αλλά η τρέλα με τα πειράματα με LSD δεν περιορίστηκαν μόνο σε ανθρώπους…

ΤΡΙΠΑΡΙΣΜΕΝΟΙ ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ

Το 1962 Αμερικανοί ερευνητές –χρηματοδοτούμενοι από τη CIA– ήθελαν να ανακαλύψουν την επίδραση του LSD στους ελέφαντες. Συγκεκριμένα ο δρ. Λούις Τζόλιον Γουέστ, χρησιμοποίησε ένα πιστόλι εκτόξευσης μικρών βελών για έγχυση 300.000 μικρογραμμαρίων της ουσίας –η δόση ήταν 3.000 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι σ’ έναν άνθρωπο– σ’ ένα ελέφαντα βάρους επτά τόνων, τον Τούσκο, που μέχρι τότε έβοσκε αμέριμνος στο ζωολογικό κήπο της Οκλαχόμα. Πέντε λεπτά αργότερα ο ελέφαντας «χοροπήδησε, έγειρε, έπεσε στη δεξιά πλευρά του με θόρυβο, κένωσε το έντερο του και έπεσε σε μια κατάσταση που θύμιζε επιληψία». Σε μια προσπάθεια να τον συνεφέρει ο δρ. Γουέστ του χορήγησε 2.800 μιλιγκράμ θοραζίνης και κατόπιν το βαρβιτουρικό pentobarbital sodium, όμως δεν κατάφερε να τον σώσει. Το γιγαντιαίο παχύδερμο πέθανε έπειτα από μιάμιση ώρα. Ο φάκελος έκλεισε με τη σημείωση ότι «οι ελέφαντες είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στο LSD»….

ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ CIA ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΗΡΕΙΑ LSD

Τα πειράματα με LSD, που έγιναν σε ανυποψίαστα θύματα και σε ανθρώπους πειραματόζωα, δεν αρκούσαν για να πείσουν τους αξιωματούχους της CIA για τη χρηστικότητα αυτής της ουσίας. Μόνον όταν δοκίμασαν LSD και οι ίδιοι –απλοί πράκτορες, αξιωματούχοι, ακόμη και επιστήμονες– πείστηκαν ότι αυτή τη ουσία άξιζε όντως μια περίοπτη θέση στο μυστικό τους οπλοστάσιο. Όμως τα πειράματα με LSD σε στελέχη της CIA δεν ήταν χωρίς απρόοπτα και παρενέργειες. Αν και ορισμένοι από αυτούς καταλάβαιναν πως βρίσκονταν υπό την επήρεια της ουσίας και προσπάθησαν να συνέλθουν, κάποιοι άλλοι έφτασαν στα πρόθυρα της τρέλας. Ένα μάλιστα στέλεχος της CIA, αφού έλαβε LSD, πανικοβλήθηκε κι άρχισε να τρέχει σαν τρελός στους πολυσύχναστους δρόμους της Ουάσιγκτον. Όταν άρχισαν να τον αναζητούν τον βρήκαν κρυμμένο και κατατρομαγμένο σ’ ένα σιντριβάνι στην άλλη άκρη της πόλης. Κρύβονταν γιατί πίστευε πως κάθε αυτοκίνητο που περνούσε από μπροστά του δεν ήταν παρά ένα τέρας με γουρλωτά μάτια που ήθελε να τον βρει και να το κατασπαράξει. Τα άλλα στελέχη της CIA που τον εντόπισαν σ’ αυτή την κατάσταση ταλαιπωρήθηκαν πολύ για να τον επαναφέρουν. Είχε γίνει παρανοϊκός.

Ήταν τόσο μεγάλος ο ζήλος της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας για πειράματα με LSD εκείνη την περίοδο, που ένα μνημόνιο ασφάλειας προειδοποιούσε τον Δεκέμβριο του 1954: «Να αποφεύγονται οι δοκιμές του φαρμάκου μέσω των παραδοσιακών χριστουγεννιάτικων κοκτέιλ ποτών. Καλά είναι τα αστεία αυτής της περιόδου, αλλά η άστοχη χορήγηση LSD, μέσα και έξω από CIA, μπορεί να έχει ολέθρια αποτελέσματα».

Υπήρχε μάλιστα και μια περίπτωση αυτοκτονίας στελέχους της CIA, έπειτα από χορήγηση LSD, όπως αναφέρει σχετικό μνημόνιο της υπηρεσίας με ημερομηνία 31 Ιανουαρίου 1975: «Κάποιος Φρανκ Όλσον (Frank Olson), πολιτικό προσωπικό του Στρατιωτικού τμήματος, αυτοκτόνησε μια εβδομάδα ή κάπου τόσο μετά τη χορήγηση LSD από τον εκπρόσωπο της υπηρεσίας. Οι λεπτομέρειες σχετικά με αυτό το περιστατικό θα έχουν δοθεί σε κάποιο ξεχωριστό μνημόνιο, αλλά φαίνεται ότι οι ουσίες έχουν χορηγηθεί σε μερικά άγνωστα πρόσωπα από τον δρ. Γκότλιμπ (Gottlieb) την εποχή που επικεφαλής του τμήματος TSS (τώρα OTS). Λίγο πιο μετά τη χορήγηση του LSD στα πρόσωπα ειπώθηκε πως τους δόθηκε LSD. Μια μέρα μετά το πείραμα ο Όλσον άρχισε να συμπεριφέρεται μ’ έναν περίεργο και διαφορετικό τρόπο και αργότερα τον έθεσαν υπό ψυχιατρική αγωγή. Λίγες μέρες αργότερα ο Όλσον έπεσε από το παράθυρο δωματίου του New York Hotel και αυτοκτόνησε. Το μνημόνιο με ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου 1953 από το προσωπικό του IG προκάλεσε τη συλλογή όλου του υλικού που αφορούσε το LSD. Οι πληροφορίες που περιείχαν οι προαναφερόμενοι φάκελοι έδειξαν ότι τα ναρκωτικά έχουν χορηγηθεί χωρίς την προηγούμενη γνώση ή έγκριση από το Γραφείο Ασφάλειας (Office of Security) ή το Γραφείο των Ιατρικών Υπηρεσιών (Office of Medical Services)».

ΚΑΤΙ ΒΑΖΟΥΝ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΟΥ ΠΙΝΟΥΜΕ

Εκτός από τους πράκτορες της CIA το LSD δοκιμάστηκε και σε στρατιώτες. Υπολογίζεται πως το LSD δοκιμάστηκε σε περίπου 1.500 Αμερικανούς στρατιώτες που, υποτίθεται, δέχθηκαν να το χρησιμοποιήσουν υπακούοντας σε διαταγές ανωτέρων, ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις που το δοκίμασαν χωρίς καθόλου να έχουν ενημερωθεί. Ένας από τους στρατιώτες-πειραματόζωα ήταν και ο αρχιλοχίας Τζιμ Στάνλεϊ, που του έβαλαν LSD στο νερό που έπινε, και αυτό τον κατέστρεψε ψυχολογικά. Οι τρομακτικές παραισθήσεις του δεν τον εγκατέλειψαν ακόμη και μετά την επίδραση της ουσίας. Αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί η καριέρα του αλλά και ο γάμος του. Ο Αμερικανικός Στρατός τον ενημέρωσε έπειτα από 17 χρόνια ότι τον είχε χρησιμοποιήσει ως πειραματόζωο με LSD. Τότε εκείνος αποφάσισε να προβεί σε μήνυση προς το αμερικανικό κράτος. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ όμως αποφάσισε ότι κανείς Αμερικανός στρατιώτης, που συμμετείχε σε πειράματα LSD, δεν μπορούσε να μηνύσει γι’ αυτό το λόγο το αμερικανικό κράτος…

Το LSD δοκιμάστηκε την ίδια εποχή και σε Βρετανούς στρατιώτες, όπως σε δύο σμηνίτες της RAF, που μεταφέρθηκαν σε ειδικό στρατόπεδο και τους έδωσαν να πιουν δύο ποτήρια με νερό με μια ουσία μέσα και τους είπαν: «θέλουμε να δούμε πως θα αντιδράσετε σ’ αυτή την ουσία». Ο σμηνίτης Γουέμπ, τη δεύτερη φορά που συμμετείχε στο πείραμα, άρχισε να αισθάνεται τα αποτελέσματά του: «Πολύ παράξενα πράγματα άρχισαν να συμβαίνουν στους τοίχους και στο πάτωμα. Όλα έδιναν την εντύπωση πως ήταν σκεπασμένα με δέκα εκατοστά διαφανές υγρό… Μετά άρχισαν να ανοίγουν και να μαδούν τα πρόσωπα των ανθρώπων. Αυτό κι αν ήταν παράξενο! Τα πρόσωπα, οι σάρκες τους, μαδούσαν και φαίνονταν ο σκελετός τους. Ήξερες κάλλιστα ότι ο τύπος αυτός σου μιλούσε επειδή μπορούσες να τον ακούσεις, αλλά δεν τον καταλάβαινες. Ήταν μια φρικτή αίσθηση».
Στο μεταξύ την ίδια περίοδο άγχος κατέλαβε τη CIA μη τυχόν και οι Σοβιετικοί έπαιρναν στην κατοχή τους το LSD και γι’ αυτό έσπευσαν να αγοράσουν όλες τις ποσότητες της ουσίας που είχε παρασκευάσει η φαρμακευτική εταιρεία Sandoz. Πίστευαν πως η εταιρεία είχε στην κατοχή της ποσότητα δέκα κιλών –ποσότητα ικανή για να τριπαριστεί ολόκληρη η πολιτεία της Νέας Υόρκης για μια μέρα. Στην πραγματικότητα η Sandoz είχε προλάβει να παρασκευάσει μονάχα 40 γραμμάρια LSD, τα οποία και αγόρασε όλα ένας πράκτορας της CIA έναντι 240.000 δολαρίων. Γεγονός είναι πάντως πως η φαρμακευτική εταιρεία Sandoz παραπονιόνταν πως το LSD δεν τους απέφερε έσοδα, αλλά αντίθετα έγινε αιτία πολλών προβλημάτων και σκοτούρας.

ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ

Εκτός από ανυποψίαστους πολίτες, στρατιώτες και στελέχη της CIA, το LSD έσπευσαν να το δοκιμάσουν και ορισμένοι επιστήμονες για να διαπιστώσουν βιωματικά την επίδρασή του. Την ίδια εποχή το ενδιαφέρον των ειδικών στράφηκε και προς τα «ιερά μανιτάρια» της κεντρικής Αμερικής, που φαίνονταν να έχουν έντονη παραισθησιογόνα δράση. Μάλιστα ένας μυκητολόγος κατάφερε να αναπαραγάγει τα παραισθησιογόνα μανιτάρια και στη συνέχεια αποξήρανε εκατό γραμμάρια από αυτά και τα έστειλε στον δρ. Άλμπερτ Χόφμαν. Αυτός, αφού τα χορήγησε πρώτα σε πειραματόζωα, προσφέρθηκε να τα δοκιμάσει και τα αποτελέσματα ήταν επιεικώς εντυπωσιακά. Μέσα σε μισή ώρα ο κόσμος γύρω του άλλαξε και όλα ξαφνικά του θύμιζαν Μεξικό! Οι εικόνες εναλλάσσονταν αστραπιαία μπροστά στα μάτια κι αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσε να αντέξει: «Φοβήθηκα ότι θα με παρέσυρε η δίνη σχημάτων και χρωμάτων και γρήγορα θα έλιωνα», έγραψε αργότερα ο δρ. Χόφμαν. Ο ίδιος διαπίστωσε πως τα παραισθησιογόνα μανιτάρια περιείχαν δύο νέες δραστικές Ψυχοτρόπες ουσίες, στις οποίες έδωσε τα ονόματα psilocin και psilocybin. Σύμφωνα με τον ίδιο αυτές οι ουσίες προκαλούν τα θρησκευτικά οράματα, που ήταν συνηθισμένο φαινόμενο στους σαμάνους του Μεξικό.

LSD: ΤΟ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ

Στο μεταξύ η CIA συνέχισε να δοκιμάζει LSD σε ανυποψίαστα θύματα για να προσδιορίσει επακριβώς τη δράση του. Οι δοκιμές αυτές γινόταν από πράκτορες της υπηρεσίας μέσα σε «ασφαλή σπίτια», που είχε νοικιάσει και διαμορφώσει κατάλληλα, και βρίσκονταν στη Νέα Υόρκη και στο Σαν Φραντσίσκο. Τα πειραματόζωα ήταν συνήθως πόρνες, ναρκομανείς και εγκληματίες, που δεν ήξεραν τι ακριβώς τους είχαν χορηγήσει. Οι δοκιμές αυτές κράτησαν ως το 1965-1966 και στο τέλος οι ειδικοί της CIA κατέληξαν στο συμπέρασμα πως το LSD δεν ήταν αποτελεσματικό «φάρμακο της αλήθειας», δηλαδή ότι δεν ενδεικνύονταν για τις λεγόμενες «ειδικές ανακριτικές μεθόδους» της. Αντίθετα συμπέραναν πως το LSD ήταν ένα «απρόβλεπτο φάρμακο», που μερικές φορές προκαλούσε απόλαυση και άλλοτε πανικό. Το χειρότερο πάντως είναι πως όσοι το χρησιμοποιούσαν θυμόντουσαν πάντοτε την εμπειρία που έζησαν –κι αυτό κάθε άλλο παρά βόλευε τη CIA. Τελικά η CIA αποφάσισε πως το LSD αντί για φάρμακο της αλήθειας ήταν ένα φάρμακο κατά της αλήθειας, εφόσον όσοι το έπαιρναν έλεγαν ακατάληπτα, ασυνάρτητα και εντελώς παραπλανητικά πράγματα…

LSD ΚΑΙ Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΨΥΧΕΔΕΛΕΙΑΣ

Αν και απέτυχε ως πολλά υποσχόμενο «φάρμακο της αλήθειας» στο ανακριτικό οπλοστάσιο της CIA, το LSD κατάφερε να πετύχει ως η κατεξοχήν ουσία που θα προκαλούσε την έκρηξη της νέας ψυχεδελικής εποχής. Αρκετοί προωθημένοι επιστήμονες, διανοούμενοι και καλλιτέχνες μπήκαν τότε στον πειρασμό να δοκιμάσουν αυτό το «μαγικό χάπι» και να εντρυφήσουν έτσι στην ανερχόμενη κουλτούρα της ψυχεδέλειας. Ο Άλντους Χάξλεϋ στο περίφημο βιβλίο του Οι Πύλες της Αντίληψης (The Doors of Perception), από το οποίο πήρε και το όνομα του το γνωστό ροκ συγκρότημα Doors, περιέγραψε την προσωπική του ψυχεδελική εμπειρία, όταν το 1954 δοκίμασε για πρώτη φορά μεσκαλίνη, η οποία περιέχει κι αυτή λυσεργικό οξύ: «Μισή ώρα μετά, που ήπια το ναρκωτικό, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι μπροστά μου χόρευαν αργά χρυσά φώτα. Λίγο αργότερα, εμφανίστηκαν υπέροχες κόκκινες επιφάνειες που φούσκωναν κι απλώνονταν από κάποιους λαμπρούς κόμπους ενέργειας, και πάλλονταν από μια ζωή που ακολουθούσε κάποιο σχήμα που συνέχεια άλλαζε. Σε μια άλλη στιγμή, το κλείσιμο των ματιών μου αποκάλυψε ένα σύμπλεγμα γκρίζων δομών, μέσα από τις οποίες αναδύονταν απαλές γαλαζωπές σφαίρες κι αποκτούσαν μια έντονη στερεότητα. Αφού έκαναν την εμφάνισή τους, θα γλιστρούσαν αθόρυβα προς τα πάνω και θα εξαφανίζονταν… Έβλεπα με κάθε λεπτομέρεια το θαύμα της απογυμνωμένης ύπαρξης». Ο Χάξλεϋ υποστήριζε πως οι ψυχεδελικές ουσίες ακυρώνουν τη λεγόμενη «βαλβίδα περιορισμού» του εγκεφάλου και δημιουργούν στο χρήστη τους μια προσωρινή διέξοδο μέσω της οποίας μπορεί να αντιληφθεί όλο το περιεχόμενο του, όπως το αποκαλούσε, Ελεύθερου Πνεύματος.

Ανάμεσα στους πρώτους που δεν αντιστάθηκαν στον πειρασμό να δοκιμάσουν το LSD, καθώς και την ψιλοκυβίνη, ήταν και ο Τόμοθι Λίρι (1920-1996), ένας ψυχολόγος που δίδασκε στο Χάρβαρντ, αλλά σύντομα εξελίχθηκε σε «γκουρού» της ψυχεδελικής κουλτούρας. Οι περιγραφές των εμπειριών του έχουν μείνει πλέον κλασικές, ειδικά αυτές που αφορούν την ψιλοκυβίνη από τα παραισθησιογόνα μανιτάρια: «Ήταν το κλασικό οραματικό ταξίδι. Επανήλθα αλλαγμένος. Ποτέ δεν είσαι ο ίδιος αν προηγουμένως ρίξεις μια ματιά στη σήραγγα του χρόνου. Ποτέ δεν είσαι ο ίδιος αν προηγουμένως δεν αφαιρέσεις το πέπλο». Ο Λίρι εξελίχθηκε σε ένθερμος υποστηρικτής της ψιλοκυβίνης, παρήγγειλε πολλές ταμπλέτες της ουσίας, τις μοίρασε σε φίλους και συνεργάτες και ξεκίνησε το Πρόγραμμα Psilocybin του Χάρβαρντ, χορηγώντας το φάρμακο σε 34 τροφίμους των φυλακών της Μασαχουσέτης, έχοντας το σύνθημα: «Ας δούμε αν μπορούμε να μεταμορφώσουμε τους εγκληματίες σε αγγέλους!» Ανάμεσα σ’ εκείνους που δοκίμασαν την ψιλοκυβίνη του Λίρι ήταν και οι Beatnik συγγραφείς Τζακ Κέρουακ και Άλεν Γκίνσμπεργκ. Μάλιστα ο τελευταίος, μισή ώρα μετά τη λήψη της ουσίας εμφανίστηκε ολόγυμνος μέσα σε μια αίθουσα κραυγάζοντας: «Είμαι ο Μεσσίας! Ήρθα για να διδάξω την αγάπη στον κόσμο».

Ορισμένοι αντισυμβατικοί επιστήμονες και κυρίως ψυχολόγοι μελέτησαν σε βάθος και πειραματίστηκαν με το LSD, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τις λειτουργίες και δυσλειτουργίες της ανθρώπινης συνείδησης. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Τσεχικής καταγωγής ψυχίατρος Στάνισλαβ Γκροφ (Stanislav Grof), ο οποίος το 1975 αυτομόλησε στις ΗΠΑ. Ο Γκροφ μελέτησε επισταμένα τη χρήση των ψυχεδελικών ουσιών για τη θεραπεία ψυχικών διαταραχών και πρώτος έκανε λόγο για ολοτροπικές καταστάσεις της συνείδησης, δηλαδή «τρεπόμενες προς την ολότητα». Σ΄ αυτές τις καταστάσεις, που δημιουργούνται κι από τη χρήση ψυχεδελικών ουσιών, παρατηρείται εισβολή στο επίπεδο της συνείδησης περιεχομένων από άλλες διαστάσεις της ύπαρξης. Οι ολοτροπικές καταστάσεις της συνείδησης χαρακτηρίζονται από κατακλυσμιαίες αλλοιώσεις της αντίληψης σε όλες τις αισθητηριακές περιοχές, που συνήθως προέρχονται από το ατομικό και συλλογικό ασυνείδητο. Σύμφωνα με τον Γκροφ αυτές οι συνειδησιακές καταστάσεις χαρακτηρίζονται από «αισθήματα εκστατικής αγαλλίασης, ουράνιας ευδαιμονίας και ‘’άφατης γαλήνης’’ μέχρι επεισόδια αβυσσώδους τρόμου, φονικού μίσους, έσχατης απελπισίας, βασανιστικών ενοχών και άλλες μορφές αφάνταστου ψυχικού μαρτυρίου. Στις ακραίες τους εκδοχές αυτές οι συγκινησιακές καταστάσεις ταιριάζουν με τις περιγραφές των παραδείσιων ή ουράνιων σφαιρών και των κολάσεων, όπως περιγράφονται στις γραφές των μεγάλων θρησκειών του κόσμου» (Stanislav Grof, Η Ψυχολογία του Μέλλοντος).

Οι ολοτροπικές καταστάσεις της συνείδησης δεν ήταν κάτι το καινούργιο, εφόσον έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία. Έκαναν την εμφάνισή τους σχεδόν σε όλους τους πολιτισμούς και σε όλες τις θρησκείες, και προκαλούνταν κυρίως με την τελετουργική χρήση των φυσικών ψυχεδελικών ουσιών (π.χ. σ’ αυτές βασίζεται ο σαμανισμός). Είναι γνωστό άλλωστε πως οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν στα Ελευσίνια Μυστήρια τον μύκητα ερυσιβώδη όλυρα των σιτηρών (Claviceps purpurea) ή τα «ιερά μανιτάρια», οι Αζτέκοι, οι Μάγιας και οι Τολτέκοι του Μεξικού τη μεσκαλίνη από τον κάκτο πεγιότ (Lophophora williamsii), το ιερό μανιτάρι τεονανακάτλ (Psilocybe mexicana) και διάφορα άλλα παραισθησιογόνα φυτά.

Η σύγχρονη ψυχοφαρμακολογική έρευνα εμπλούτισε το οπλοστάσιο των μεθόδων για την πρόκληση ολοτροπικών καταστάσεων της συνείδησης, με την ανακάλυψη νέων χημικών ψυχεδελικών ουσιών, που παρήχθησαν σε εργαστηριακές συνθήκες. Το LSD, η λεγόμενη «ατομική βόμβα της σκέψης», αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος των χημικών ψυχεδελικών ουσιών και συνεισέφερε σημαντικά στη δημιουργία μιας ολόκληρης «ψυχεδελικής υποκουλτούρας», που μεταμόρφωσε το Δυτικό πολιτισμό. Ήταν αναμφισβήτητα ένα επικίνδυνο όπλο, που χρησιμοποιήθηκε εξ αρχής για τον έλεγχο και όχι για την απελευθέρωση του ανθρώπινου νου. Αυτό άλλωστε είχε επισημάνει και το 1977 ο ίδιος ο δρ. Άλμπερτ Χόφμαν: «Έχω τελειοποιήσει το LSD για ιατρική χρήση, όχι ως όπλο. Αυτή η ουσία μπορεί να σας τρελάνει ή ακόμη και να σας σκοτώσει, αν δεν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα κάτω από ιατρική επίβλεψη. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα θα πρέπει να συνεχιστεί από ιατρικό προσωπικό και όχι από στρατιωτικούς ή μυστικές υπηρεσίες».


Γιώργος Στάμκος

πηγη:
www.ramnousia

Δευτέρα 29 Απριλίου 2013

ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗΣ ΨΥΧΗΣ [Μέρος Β΄]

Στον περιπλανώμενο Διονυσιακό θίασο ο ηθοποιός-άνθρωπος ,φορώντας την μάσκα του ανακαλύπτει επικοινωνεί και συμφιλιώνεται με τον εσωτερικό του θεό,μετά από μία κοπιαστική , μυστηριακή, εκστασιακή διαδικασία . Και είναι αυτό το μεγαλύτερο επίτευγμα, η υπέρτατη πράξη δύναμης και ηρωισμού του ανθρώπου για να απαλλαγεί από τη τιτανική φύση του και τα δεσμά της .


Η μάσκα που συμβολίζει τον ίδιο τον Διόνυσο είναι το προσωπείο ή η περσόνα που κρατά ενωμένες τις δύο ταυτότητες και τους ρόλους Θεατή-Ηθοποιού , είναι δε ένα είδος Πύλης, μιάς Γέφυρας ανάμεσα σε δύο κόσμους τόσο διαφορετικούς αλλά και τόσο όμοιους. .. Αυτός που τη φορά είναι ταυτόχρονα ο ίδιος και κάποιος άλλος. Αυτή η μετάβαση και η εναλλαγή από τον ένα ρόλο στον άλλο, ή έκσταση και οι μεταμορφώσεις αποτελούν το βασικό θέμα του Διονυσιασμού και είναι μία τελετουργική συμπεριφορά για την επίτευξη αλλαγής της συνειδησιακής κατάστασης με στόχο να δημιουργηθεί ένας νέος άνθρωπος, ο οποίος ξαναγεννιέται, όπως ο ίδιος ο Διόνυσος.
Διόνυσος ο Λυσεύς, ο Ελευθερωτής, πάντα Νέος, γνωρίζει καλά τους όρους του παιχνιδιού, στην μεγάλη σκηνή του Θεάτρου του, και όποιος τους κατανοήσει και κοιτάξει τον θεο-άνθρωπο μέσα του θα ανακαλύψει ένα άλλο εαυτό ,πίσω από την ΜΑΣΚΑ.
Ο Θεός Διόνυσος ενώ ατενίζει τις εγκλωβισμένες ανθρώπινες ψυχές και θλίβεται για αυτές………. Ορφικό απόσπασμα.
«Πόσον αύται κινούνται εις το άπειρον σύμπαν.
Πόσον στροβιλίζονται και αλληλοζητώνται
Οι αναρίθμητοι ψυχαί, αι οποίαι πηγάζουν
Από την μεγάλην ψυχήν του κόσμου.
Πίπτουν αύται από πλανήτου εις πλανήτην
Και θρηνούν εις την άβυσσον την λησμονημένην πατρίδα.
Είναι τα δάκρυά σου , Διόνυσε.
Ω μέγα Πνεύμα, μεγάλε Ελευθερωτά,
Ανάλαβε τας θυγατέρας σου εις τον εκ φωτός
Αποτελούμενον κόλπον σου….»
Ο Διόνυσος έχει σαν σύμβολα τα δυνατότερα ζώα και στους Διονυσιακούς θιάσους παρουσιάζεται με τη μορφή του Λιονταριού, ενώ ο μικρός πάνθηρας εμφανίζεται στα χέρια της συνοδείας του, των Μαινάδων, σαν ένα ζώο διονυσιακού σπαραγμού ενώ το δέρμα του αποτελεί συχνά ένδυμα τους καθώς επίσης και τα φίδια που βρίσκονται συνέχεια στα χέρια και στα κεφάλια των.
Από τις πρώτες ζωομορφικές μορφές του Διονύσου την πρώτη θέση κατέχει και ο Ταύρος. Στις «Βάκχες», την τελευταία τραγωδία του Ευριπίδη, που γράφτηκε στην Πέλλα για να διδαχτεί σε δραματικούς αγώνες που οργάνωσε ο Μακεδόνας βασιλιάς προς τιμή των Μουσών και του Διόνυσου, ο Χορός τον αποκαλεί σαν ταύρο, και ο Πενθέας τον βλέπει να έρχεται σαν ταύρος.
Ο Διόνυσος εικονίζεται συχνά να φοράει ένδυμα από δέρμα γίδας, τράγου ή μικρού ελαφιού, και από δέρμα πάνθηρα μαύρου όχι ροζ.
Εμβλήματά του ήταν ο πυρσός, ο θύρσος, ο κρατήρας, ο αυλός, τα τύμπανα και το κυριότερο σύμβολο του είναι η άμπελος που θεωρείται σύμβολο αθανασίας Ο θεός του κρασιού και η ακολουθία του παρουσιάζονται σχεδόν πάντοτε στεφανωμένοι με κληματοβλάσταρα και βλέπουμε τον Διόνυσο σε πολλές παραστάσεις να κρατάει μια κληματόβεργα στο χέρι.
Εξίσου και ο κισσός έχει πάντα σπουδαία θέση στην λατρεία του θεού και ο συμβολισμός είναι ξεκάθαρος εδώ , το Υδωρ, το υγρό στοιχείο , γιατί κισσός χρειάζεται υγρασία για να αναπτυχθεί. Ο Πορφύριος αναφέρει στο «Περί του άντρου των Νυμφών», ότι το ρέον ύδωρ, η υγρασία των σπηλαίων, συμβολίζει την αμορφοποίητη ύλη, λόγω της ρευστότητάς του. Ο Πλούταρχος επίσης αναφέρει ότι οι Έλληνες δε θεωρούνε τον Διόνυσο μόνο κύριο του οίνου «αλλά και πάσης υγράς φύσεως». Έτσι και η ψυχή, στην αρχή είναι ακόμα «υγρή», «ρευστή», αμορφοποίητη και όταν αρχίζει και ενεργεί ο θεός Διόνυσος η ψυχή αρχίζει και εξελίσσεται.
Στον Διόνυσο είναι αφιερωμένα και άλλα φυτά και δέντρα το πεύκο, η μηλιά, η καρυδιά, η ροδιά και προπαντός η συκιά. Από ξύλο συκιάς ήταν φτιαγμένα τα αρχαιότερα αγάλματα του θεού.
ΤΙΜΗ ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΟ …… ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ «ΕΛΕΝΗ» που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα Μεγάλα Διονύσια την άνοιξη του 412

 

  •  
    Η λατρεία του Διόνυσου ήταν πολύ διαδομένη στην Ελλάδα και πολλές πόλεις ισχυρίζονται ότι ο Διόνυσος ξεκίνησε την περιπλάνησή του απ’ αυτές, γιατί ο εύθυμος θεός ταξιδεύοντας επισκέφτηκε πολλούς τόπους για να μάθει στους ανθρώπους πώς να καλλιεργούν τα κλήματα και πώς να φτιάχνουν από τους καρπούς το κρασί .
    Οι γιορτές προς τιμή του ήταν αιτία συγκέντρωσης του πληθυσμού και συμμετοχής του σε δημόσιους χορούς, ενώ συμμετείχε το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων της πόλης, αφού όλοι μπορούσαν να λάβουν μέρος.
    Από ευγνωμοσύνη και αγάπη προς το θεό, οι Νάξιοι ίδρυσαν ναό για τη λατρεία του στα Ύρια. Ο Πλούταρχος λέει πως είχαν καθιερώσει εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του, «τα Διονύσια» δύο φορές το χρόνο, με αγώνες και θυσίες. Γινόταν ταυτόχρονα στη Χώρα για τους αστούς και στα Ύρια για τους κατοίκους της υπαίθρου. Η μία γιορτή γινόταν την Άνοιξη που έβγαιναν τα φύλλα του αμπελιού και περιείχε παιχνίδια κι ευθυμία, ενώ η άλλη το Φθινόπωρο με τον τρύγο και το πάτημα των σταφυλιών.
    Οι κάτοικοι της Ικαρίας, δή¬μος της Αττικής στις πλαγιές της Πεντέλης σήμερα ονομάζεται Διόνυσος τιμούσαν ιδιαίτερα το θεό Διόνυσο.• Εδώ καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα ο διθύραμβος, ο ύμνος προς το θεό, που συνέθεσε ο μουσικός Αρίωνας, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Ο Ευριπίδης στις «Βάκχες» ονομάζει διθύραμβο τον ίδιο τον Διόνυσο. Στο μουσικό αυτό ύμνο πρόσθεσαν στίχους. Κι επειδή αυτή τη σύνθεση την τραγουδούσαν άνθρωποι μεταμφιεσμένοι σε τραγόμορφους Σατύρους, την ονόμασαν τραγωδία.
    Ο Πλάτων στους «Νόμους» ονομάζει τον διθύραμβο άσμα που αναφέρεται στη γέννηση του Διονύσου . Κατά τον Πλουτάρχου (Ηθικά), η πρώτη παρά-σταση του διθυράμβου ήταν απλή: πρώτα έμπαινε ένας χορευτής που κρατούσε έναν αμφορέα με κρασί και μια κληματόβεργα. Μετά ακολουθούσε άλλος σέρνοντας τον τράγο, έπειτα άλλος κρατώντας ένα καλάθι σύκα και τελευταίος ο χορευτής που κρατούσε τον φαλλό, το σύμβολο της γονιμότητας και εκτελούνταν χορευτικά άσματα. Σε παραστάσεις αγγείων ο Διόνυσος μεταφέρεται από Σιληνούς πάνω σε άρμα.
    Στα Λήναια τον μήνα Γαμηλιώνα( Ιανουάριο – Φεβρουάριο) στην Αθήνα ψαλλόταν ο πανηγυρικός ύμνος του Διονύσου που άρχιζε με τη προσφώνηση:«Σεμέλι΄ Ίακχε πλουτοδότα»
    NΥΚΤΗΛΙΑ Η ΝΥΚΤΕΛΑΙΑ
    Tελούνταν τη νύχτα στην Aττική και στα Mέγαρα.
    Aπ’ αυτή την τελετή ο Διόνυσος ονομάστηκε Φαυστήριος, γιατί
    έκαιγαν πολλές λαμπάδες
    HΡΩΙΣ
    Eννεατηρική γιορτή είχε μυστικό χαρακτήρα στους Δελφούς, στην οποία μετείχαν οι Θυιάδες γυναίκες που μόνο αυτές το γνώριζαν.
    Στα δρώμενα αναπαρίσταναν την από τον Αδη αναγωγή της Σεμέλης από τον Διόνυσο, ανάλογη με την άνοδο της Περσεφόνης.
    Ενα απ’ τα ονόματα του ήταν «Ηρως».
    Τα ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ το Φεβρουάριο – Μάρτιο(Ανθεστηριώνας) Τα ΜΙΚΡΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ το Δεκέμβριο – Ιανουάριο, (Ποσειδαιων) το ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ 22-25 Δεκεμβρίου οι Έλληνες εόρταζαν τη Γέννηση του Διονύσου από τη μητέρα του Σεμέλη.
    Και τα ΜΕΓΑΛΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ κατά την Εαρινή Ισημερία, όπου έχουμε τον συμβολισμό του θανάτου του Διονύσου του Ζαγρέως και την εκ νέου γέννησή του, με την παρέμβαση της Θεάς Αθηνάς της Σοφίας , από την φύση του Ολυμπίου Διός ως Διονύσου του Άνθιου, ο οποίος κατόπιν ανασταίνεται και μεταμορφώνεται στον Διόνυσο τον Ελευθερέα, δηλαδή τον ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών εκ των δεσμών της ύλης και τον κύκλο των ενσαρκώσεων. Η εαρινή ισημερία αντιπροσωπεύει τον θάνατο της τιτανικής φύσεως των ανθρωπίνων ψυχών και την μεταμόρφωσή και την αναγέννησή της στις αληθινές αξίες του πνευματικού κόσμου .
    Η μυσταγωγική έννοια της ζωής, στην Ελληνική πραγματεία, νοείται ως παν το υπάρχον και όχι μόνο η ζωή των όντων και ο θάνατος στα Ελληνικά Μυστήρια είναι αλληγορία και εικονίζει την μεταμόρφωση, γιατί θάνατος στην Φύση, με την έννοια της εξαφάνισης, δεν υπάρχει. Στα Ελευσίνια μυστήρια η εαρινή ισημερία συμβολιζόταν με την απελευθέρωση της Περσεφόνης από το βασίλειο του Πλούτωνα . Την απελευθέρωσή της την πραγματοποιεί ο Διόνυσος ο Ελευθερέας , ο οποίος την μεταφέρει στον Όλυμπο όπου η Περσεφόνη μεταμορφώνεται και αυτή σε ουράνια θεότητα
    Η περίοδος από την ΕΑΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ μέχρι το ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο ο μυημένος έπρεπε να προσαρμοστεί με την αναγεννώμενη φύση και τα υπέροχα «χρώματα» των ανθών της και να εναρμονίσει την συμπεριφορά του με τα «αρώματα» της, αφού τα αρώματα και τα χρώματα αυτής της εποχής αναπαριστούν την ανθρώπινη ψυχή στην ηρωική πορεία της προς την ανάτασή της και το Ιερό Πνεύμα, μακριά από το έρεβος που την έχει καθηλώσει.
    Κατά το θερινό Ηλιοστάσιο δε, τελούσαν γιορτές εξέφραζαν την λατρεία τους προς την θεία δημιουργία που έφθασε δια των εκδηλώσεων των Νόμων της και την ευγνωμοσύνη τους προς τον Θεό Απόλλωνα, τον Θεό της αιωνίας νεότητας, ο οποίος, κατ’ αυτήν την ώρα του έτους, παρέδιδε την λύρα του στον Θείο Ορφέα για να κρούει τις χορδές της και να με¬ταδίδει στις ψυχές των μυστών τους ήχους της ώστε να εναρμονίζουν τις πνευματικές τους δυνάμεις προς την πνευματική φύση του Θεού της αιωνίας νεότητας, τρώγοντας την τροφή που την αποκαλούσαν αμβροσιακή και πίνοντας τον Διονυσιακό οίνο!
    Μετρώντας και συνειδητοποιώντας τον Χρόνο, τις Ωρες, τους Κοσμικούς ρυθμούς που συνεχώς επαναλαμβάνονται, ο άνθρωπος ο ίδιος μέσα σε μία αέναη κίνηση ,αντιλαμβάνεται τον Κόσμο που τον περιβάλλει, τον συναρμολογεί τον αξιολογεί, και ενώνεται μαζί του , Ζώντας τον σαν μία Εμπειρία Μοναδική σε μία Πορεία Ανελικτική!
    ΔΥΟ ΗΛΙΟΙ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ Γ. ΣΤΑΜΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

     
  • iparea.wordpress.com/

    Σάββατο 27 Απριλίου 2013

    Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗΣ ΨΥΧΗΣ[Μέρος Α΄]

    Η αθανασία της διονυσιακής ψυχής

     

    Αρχείο:Dionysos Horai Louvre MR720.jpg
    Διόνυσος και Ώρες
    Στιγμές της ψυχής από την αιωνιότητα στο ταξίδι της ζωής!
    Διόνυσος , πατέρας του ο Ζευς συμβολίζοντας το πρωταρχικό Κοσμικό Πυρ, το οποίο ενώνει, ζευγνύει και συγκροτεί τα πάντα, δίνοντας μορφή στον Κόσμο ,και μητέρα του η Σεμέλη, θυγατέρα του Κάδμου. Έτσι ο Διόνυσος φέρει μέσα του το θεϊκό στοιχείο του Ζηνός και την ανθρώπινη υπόσταση από την πλευρά της μητέρας
    Γι΄αυτό και δε βρίσκεται στο κλασσικό Ολύμπιο Δωδεκάθεο, δεν είναι Ολύμπιος θεός διότι η «φύση» του είναι θεϊκή και ανθρώπινη, δηλ. ίδιας ουσίας μεν αλλά διαφορετικού επιπέδου. Ρυθμίζει και καθοδηγεί τη φυσική εξέλιξη της ψυχής έως ότου αυτή τελειωθεί και εισέλθει στον Όλυμπο (το ανώτατο συνειδησιακό επίπεδο). Ο «Νούς του Διός» που θα οδηγήσει τον άνθρωπο στο ίδιο επίπεδο συνειδητότητας με τους ΑΘΑΝΑΤΟΥΣ.
    Μετουσιώνει την ύλη και εκφράζει, ως αιώνια έφηβος, την ζωτική δύναμη και την κίνηση, στον Κύκλο της Ζωής, σαν μία εκπληκτική περιπέτεια, σαν μία γιορτή σαν ένα ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣΗΣ. .Οδηγεί τον άνθρωπο μέσα από την έκσταση να ανακαλύψει τον εαυτό του πίσω από τις «ΜΑΣΚΕΣ» .
    Η Έκσταση και οι Μεταμορφώσεις που αποτελούν τις σημαντικές όψεις του Διονυσιασμού, είναι μια τελετουργική συμπεριφορά για την επίτευξη αλλαγής της κατάστασης συνείδησης. Γιατί η έκσταση, εκτός από την άμεση προσωπική επικοινωνία με τη θεότητα, είναι ταυτόχρονα συλλογική και κοινωνική πάνω στην μεγάλη σκηνή θεάτρου του Κόσμου , ενός μεγάλου δραματικού θιάσου.
    Το μυστηριακό Διονυσιακό σύμβολο του ΟΙΝΟΥ , είναι η εικόνα της «μέθεξης», μία έννοια που ανεπτύχθηκε από τον Πλάτωνα στον «Παρμενίδη» Η άμπελος με την σύνθλιψη και την ζύμωση γίνεται σταδιακά ομοιογενής και μετουσιώνεται με την συνδρομή του Χρόνου.Και είναι το δεύτερο στοιχείο , το οποίο ενεργοποιείται στην ΘΟΛΟ της Επιδαύρου ,έχοντας μία μυσταγωγική αξία, που είναι η εικόνα της «Μέθης» .Οχι βέβαια της κραιπάλης αλλά της μέθης που προέρχεται από την Μέθεξη. Αυτή την ψυχική ευφορία, που νοιώθει το ον για να έρθει σε επικοινωνία μετά του θείου για την αφύπνιση ανώτερων συνειδησιακών πεδίων. Αυτό ακριβώς επικαλείται ο ζωγράφος Παυσίας, μέγας γνώστης των αλληγοριών και της δύναμης των εικονοπλασιών, που δρούν στην ψυχή του ανθρώπου, και προκαλούν ΣΥΝ-ΚΙΝΗΣΗ. Πρόκειται για μία ζωγραφική παράσταση στο εσωτερικό της Θόλου της Επιδαύρου , που παριστά τον Έρωτα να έχει παρατημένα τα βέλη και το τόξο και να έχει πάρει και να κρατεί την λύρα. Δίπλα είναι επίσης ζωγραφισμένη η Μέθη ενώ να πίνει από γυάλινη κούπα. Η κούπα φαίνεται σαν αληθινή γυάλινη και μπορεί κανείς να ιδεί διά μέσου αυτής το πρόσωπο της γυναίκας». Διαχρονικά σύμβολα στην Ελληνική ψυχή είναι επίσης το ΔΕΠΑΣ=ΚΥΠΕΛΛΟ , όπου οι θνητοί βάζουν κρασί και οι θεοί νέκταρ.
    Ονομάζεται πυριγενής, λόγω της πυρκαγιάς που άναψε όταν η μητέρα του Σεμέλη ήθελε να δεί από κοντά τον Δία και κάηκε από τα αστροπελέκια ,και εξαιτίας της συνέχισης της κύησής του στον μηρό του πατέρα του μηρορραφής, διμήτωρ και δισσότοκος. Επίσης Βάκχος, όπως και Βάκχιος, Βακχείος, Βακχεύς, τα οποία σημαίνουν τον θεό σε κατάσταση ενθουσιαστικής μανίας που καλλιεργεί η λατρεία του και δηλώνει το ρήμα βακχεύειν που δεν σημαίνει “γλεντώ”, αλλά “αποκτώ μιά ιδιαίτερη θρησκευτική εμπειρία” —την εμπειρία της κοινωνίας με το Θεό, που μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε βάκχο ή βάκχη . Δενδρίτης ή Ένδενδρος, η Δύναμη που ενυπάρχει στο δέντρο· είναι Άνθιος, ο φορέας της άνθησης, Κάρπιος, ο φορέας των καρπών, Φλεύς ή Φλέως, η πλησμονή της ζωής. ΟΔιόνυσος είναι επίσης Διθύραμβος, δηλαδή διγενής, γεννημένος πρώτα από τη φωτιά και κατόπιν από το νερό. Λιμναίος γιατί περιοχή του είναι, όπως λέει ο Πλούταρχος, ολόκληρη η υγρά φύσις—όχι μόνο η ρευστή φωτιά του σταφυλιού, αλλά και ο χυμός που ανεβαίνει στο νέο δέντρο, το αίμα που χτυπάει στις φλέβες του νεαρού ζώου, όλα τα μυστηριώδη και ανεξέλεγκτα ρεύματα, η πλημμυρίδα και η άμπωτη μέσα στη ζωή της φύσης.
    Σύμφωνα με τον Πλούταρχο στο «Περί του ΕΙ του εν Δελφοίς» μοιράζεται το Δελφικό έτος με το θεό Απόλλωνα . Εννέα μήνες του έτους οι Δελφοί ήτανε αφιερωμένοι στον Απόλλωνα,και οι τρείς του Χειμώνα ανήκαν στον Διόνυσο συμβολίζει την παραμονή της ψυχής στη γη με όλες τις αντιξοότητες. Ο Απόλλων κρατεί το ανατολικό αέτωμα του ναού, με τις Μούσες του, ο δε Διόνυσος με τις Θυιάδες το δυτικό.
    Όταν ο αδελφός του, Απόλλων επιστρέφει στη χώρα των Υπερβορείων είναι ο καιρός του Διόνυσου να ξυπνήσει.. Το μαντείο παύει να χρησμοδοτεί για τρεις μήνες και ο παιάνας του Φοίβου αντικαθίσταται απ’ τον διθύραμβο τού Διόνυσου.
    Τον Δελφικό μήνα Δαδοφόριο (Νοέμβριος-Δεκέμβριος),οι Θυιάδες θα ενωθούν με έναν θίασο ακόμη γυναικών από την Αθήνα, σε πομπή μέσα στη νύχτα κρατώντας λαμπάδες και θύρσους, ξύλινες ράβδους με κώνο στην κορυφή στεμμένες με κισσούς ή φύλλα αμπέλου, όλα Διονυσιακά σύμβολα και θ’ ανέβουν στον Παρνασσό να ξυπνήσουν τον Διόνυσο-Λικνίτη, αυτόν που κοιμάται μέσα στο Λίκνο. Είναι η η ψυχή της ανθρωπότητας που παραμένει στο Λίκνο της, αφυπνίζεται και προσεγγίζει τον μυστηριακό νεογέννητο Διόνυσο Λικνίτη , τείνει να ενωθεί με την ΚΟΣΜΙΚΗ ΨΥΧΗ, της οποίας αποτελεί μέρος για να επιστρέψει σ’ αυτήν, μετά την ένωση του ανθρώπου με τον «Εαυτό» του.
    Η Μυθιστορία λέει ότι παιδί τον διαμέλισαν και κατασπάραξαν οι Τιτάνες ενώ έπαιζε με τα παιγνίδια του και τους πεσσούς και ενώ κοιτούσε τον εαυτό του στον καθρέπτη Το μόνο που παραμένει άθικτο είναι η καρδιά του την οποία την παίρνει η θεά Αθηνά και με τη βοήθεια του θεού Διός ο θεός Διόνυσος ξαναγεννιέται.
    Οι Τιτάνες που συμβολίζουν τα ανθρώπινα ορμέμφυτα και πάθη και δεν αφήνουν την ψυχή να τελειωθεί δεν μπορούν όμως να τον καταστρέψουν και να νικήσουν το Νου, το Λόγο ούτε τον Διόνυσο-ψυχή .
    Σύμφωνα με τους Ορφικούς η Εαρινή ισημερία συμβόλιζε τον θάνατο του Διόνυσου του Ζαγρέως, της τιτανικής φύσης του ανθρώπου και την εκ νέου γέννησή του, την πνευματική του αναγέννηση , από την φύση του Ολυμπίου Διός ως Διόνυσος ο Ανθιος, ο οποίος μεταμορφώνεται σε Διόνυσο Ελευθερέα, ο Διόνυσος ο Λυσεύς, ο ελευθερωτής των ανθρώπινων ψυχών από τα δεσμά της ύλης.
    Ο άνθρωπος για να απαλλαγεί από τα πάθη του, και την πλάνη του νού του που τον οδηγούν σε εσφαλμένες πράξεις και αδιέξοδα, οι ψευδείς δοξασίες με τις οποίες έχει γαλουχηθεί μέσα στο κοινωνικό του περιβάλλον που ζεί και γεννιέται και προέρχονται κυρίως από θρησκευτικές και πολιτικές σκοπιμότητες. Ζεί καθηλωμένος μη έχοντας δυνατότητα να απαλλαγεί εύκολα από όλα αυτά, γιαυτό και η αποβολή όλων αυτών είναι μία οδυνηρή εμπειρία γι΄αυτόν, για να μπορέσει να οδεύσει προς την κατάκτηση της σοφίας που είναι ο δρόμος της εξελεκτικής του πορείας προς το ΦΩΣ.
    Έτσι ο Διόνυσος, είναι κάτοχος και φύλακας των μυστηρίων της ζωής και του θανάτου, το θείο πνεύμα σ’ εξέλιξη μέσα στο σύμπαν και η καρδιά του οποίου πρέπει να αναζητηθεί με σκοπό την αναγέννηση του ανθρώπινου πνεύματος και την εξάγνιση της ψυχής.
    Ο Ηράκλειτος μας αποκαλύπτει για το ΠΑΙΔΙ-ΔΙΟΝΥΣΟ « Αιών παίς εστι παίζων πεσσεύων παιδός η βασιλείη» «Ο αιών είναι παιδί που παίζει τοποθετώντας εδώ και εκεί τους πεσσούς. Η βασιλεία είναι του παιδιού.».
    Ο κόσμος θα είναι αιώνια νέος, όπως είναι και ο γυιός του Διός και της Σεμέλης, ο μεταξύ της Αθανασίας και της θνητότητας, ο οποίος έχει αναλάβει την φροντίδα των ψυχών των ελλόγων και νοήμονων όντων.
    Στον Αγρόν του Διόνυσου Ζαγρέος ,έρχονται και επανέρχονται οι ψυχές των θνητών, άλλοτε πάσχουσες και άλλοτε ποιούσες, μέχρι να αποκτήσουν ταυτότητα και αυτοσυνειδησία, πάντα όμως εν κινήσει, γι΄αυτό και το παιχνίδι των πεσσών. Παίζοντας ο Διόνυσος μέσα στον ΧΡΟΝΟ και τον ΧΩΡΟ , ορίζει την νομοθετική εξουσία του ΟΛΟΥ, γιατί υπάρχει μία αφανής ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ, που επαναφέρει την ΤΑΞΗ και την οποία ο Διόνυσος επικαλείται να εφαρμόσει.
    ΙΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ
    Προς τιμήν του τελούνται τα Μεγάλα και τα Μικρά Διονύσια. Επίσης τα Πιθοίγια οι Χύτροι, οι Χόες η σπουδαιότερη από τις τριήμερες γιορτές, «ΤΑ ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ» και σύμφωνα με τον Θουκυδιδη, τα αρχαιότερα Διονύσια. Την ημέρα αυτή οι Αθηναίοι γιόρταζαν τον ερχομό της άνοιξης και καλωσόριζαν τον θεόΗ πομπή ξεκινούσε από το Φάληρο, και κατευθυνόταν στο μεγάλο ιερό του θεού «εν Λίμναις», στη Γαργαρέττα (Κουκάκι) πίσω από του Λόφο του Φιλοπάππου. Κατά τη γιορτή των Ανθεστηρίων τελούνταν μυστήρια (άρρητα-ιερά) -που τα επέβλεπε ο άρχοντας-βασιλιάς- κατά τη διάρκεια της νύκτας στον αρχαίο ναό του Λιμναίου Διονύσου στις Λίμνες (Ν.Δ. της Ακρόπολης), ο οποίος άνοιγε μόνο μια φορά τον χρόνο, στις 12 Ανθεστηριώνα
    Τα Λήναια στις 12 του μήνα Γαμηλιώνα και για τρεις ημέρες , αποτελούν τη μεγαλύτερη γιορτή όλων οι Έλληνες που μοιράζονται τα δώρα του Διονύσου και απολαμβάνουν τις χαρές της ζωής. Οι συμμετέχοντες περιμένουν πως και πως να απεμπλακούν από τα δίκτυα της ρουτίνας και να διεισδύσουν στο μυστικό κόσμο της συναισθηματικής ευφορίας που επιτάσσει η χαλαρή διάθεση. Οι Βάκχες, που ήταν γνωστές και ως Λήναι, χόρευαν το βακχικό λατρευτικό χορό στον περίβολο του ναού του Ληναίου Διονύσου, στα νότια της Ακρόπολης Τα Λήναια, από την λέξη ληνός που ήταν το πατητήρι ακολουθούσαν ως συνέχεια των Μικρών Διονυσίων, που γιορτάζονταν περίπου ένα μήνα .

    Στην Αθήνα το Ιερό του Διονύσου Ελευθερέως στη νοτιοανατολική πλευρά του λόφου της Ακροπόλεως, ήταν το τρίτο και αρχαιότερο από τα ιερά του Διονύσου στην Αθήνα, μαζί με το «εν Λίμναις Διονύσιον» και το ιερό του Διονύσου Ληναίου.

    Το Θέατρο του Διονύσου είναι ίσως το αρχαιότερο θέατρο στον κόσμο. Ο χώρος όπου κατασκευάστηκε ήταν το ιερό του Διονύσου με τον οποίο σχετιζόταν άμεσα το αρχαίο δράμα. Στην αρχαϊκή περίοδο, υπήρχε μόνο ένας μικρός ναός και βόρεια αυτού ένας κυκλικός χώρος, η ορχήστρα, όπου λάμβαναν χώρα τα διάφορα δρώμενα κατά τους εορτασμούς του θεού (Μεγάλα και Μικρά Διονύσια). Οι θεατές κάθονταν στην πλαγιά του λόφου όπου με τον καιρό τοποθετήθηκαν ξύλινες κερκίδες. Στη συνέχεια, και ενώ το δράμα είχε ήδη πάρει την τελική του μορφή, ο Λυκούργος, άρχοντας της Αθήνας από το 337 π.Χ., ανακαίνισε εξολοκλήρου το θέατρο επενδύοντάς το με μάρμαρο. Ο νεώτερος ναός του θεού, στέγαζε το χρυσελεφάντινο λατρευτικό άγαλμά του, έργο του γλύπτη Αλκαμένους, και τοποθετείται στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα.
    Στον Κιθαιρώνα το ιερό βουνό των Βοιωτών λεγόταν και Ιερόν Όρος ή Ζάθεος Κιθαιρών και ήταν ο τόπος λατρείας του Διονύσου, του Δία και της Ήρας.
    Στην Νάξο, οι κάτοικοι από ευγνωμοσύνη και αγάπη προς το θεό, ίδρυσαν ναό για τη λατρεία του στα Ύρια. Ο Πλούταρχος λέει πως είχαν καθιερώσει εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του, «τα Διονύσια» δύο φορές το χρόνο, με αγώνες και θυσίες. Γινόταν ταυτόχρονα στη Χώρα για τους αστούς και στα Ύρια για τους κατοίκους της υπαίθρου. Η μία γιορτή γινόταν την Άνοιξη που έβγαιναν τα φύλλα του αμπελιού και περιείχε παιχνίδια κι ευθυμία, ενώ η άλλη το Φθινόπωρο με τον τρύγο και το πάτημα των σταφυλιών.
    Στην Επίδαυρο το ξακουστό Θέατρο που χτίστηκε μεταξύ του 340 π.Χ. και του 330 π.Χ. από τον αρχιτέκτονα Πολύκλειτο (Παυσανίας), για ΨΥΧΑ-ΓΩΓΙΑ (ΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ) των ασθενών του Ασκληπιείου αλλά και ως ένα μέσο θεραπείας καθώς υπήρχε η πεποίθηση πως η παρακολούθηση θεάτρου είχε ευεργετικά αποτελέσματα για την ψυχική και σωματική υγεία των ασθενών.
    Στον Ουράνιο Θόλο, έχουμε τον Αστερισμό Υάδες, τροφοί του Διόνυσου, που οι φωτεινότεροι αστέρες του σχηματίζουν ένα σχήμα «Λ» στον ουρανό, μαζί με τον ερυθρό γίγαντα Αλντεμπαράν, τον φωτεινότερο αστέρα σε όλο τον αστερισμό. Αναφέρονται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, περιγράφοντας την ασπίδα του Αχιλλέα.
    Η Διονυσιακή τέχνη μετατρέπεται σε ένα τεράστιο θέατρο , όπου ο άνθρωπος καλείται να παίξει μεγάλους και μικρούς ρόλους, χωρίς να ταυτίζεται ποτέ, μέχρι που μέσα σε έναν κόσμο της φαινομενικότητας και της παροδικότητας να ανακαλύψει την πραγματική πηγή της ζωής και το αληθινό πρόσωπο του κόσμου που μας περιβάλει. Η Διονυσιακή Τέχνη συνδέεται όμως και με την οδύνη που ο άνθρωπος αισθάνεται όταν βρίσκεται σε διάσταση με την ύπαρξη του και νοιώθει «ΞΕΝΟΣ» με το κόσμο του. Και είναι αυτός ο πόνος που θέλει να μετουσιώσει και να μεταμορφώσει μέσα από την Διονυσιακή έξαρση.
    Είναι αυτή η λαχτάρα και η προσδοκία της ψυχής του , στην αέναη Διονυσιακή πορεία της, μετρώντας τις ΩΡΕΣ, που αποτελούν πάντα μέρος της, για να κατανοήσει , και να ενωθεί με την αιωνιότητα!
    Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα…. με Φως αμιγώς Πρωτογενές Ελληνικόν iparea.wordpress.com/
    ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....

    Πέμπτη 25 Απριλίου 2013

    ΠΛΑΤΩΝ Ο ΕΙΔΩΣ

    Πλάτων ο ειδώς

    Συγγραφέας:
    Κώστας Παπαϊωάννου
    6. Αν κατορθώσουμε να αντικρούσουμε το“κλασσικό ήθος”, όχι σαν αφηρημένο ιδεατοτυπικό σχήμα, αλλά σαν μια ζωντανή ιστορική πραγματικότητα, τότε θάχουμε και το κλειδί για την κατανόηση αυτής της ειδικής μορφής συνέχειας, που παρουσιάζει η ιστορία του 5ου αιώνα.
    Κι εδώ χρειάζεται να εφοδιαστούμε με ορισμένες βασικές Ελληνικές απόψεις και ιδέες. Συνέχεια για τους Έλληνες δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά διατήρηση μιας αδιάλειπτα διαφοροποιούμενης Ενότητας. Αυτός ο ορισμός εκφράζει την απόλυτα καταφατική και ενεργητική στάση του Έλληνα απέναντι στην Ιστορία. Ας προσπαθήσουμε ν’ αναπλάσουμε αυτή την πρωταρχική εκδήλωση κάθε γεννωμένου πολιτισμού, αυτή τη μυστική ιδέα τη γεμάτη από βάθη της λαϊκής ψυχής και που μ’ αυτήν κάθε πολιτισμός στα πρώτα του σκιρτήματα εκφράζει το πεπρωμένο του, τη μυστική εικόνα του εαυτού του.
    Στις Ινδίες, η θλίψη, η οδύνη και η αηδία που γεννάει το θέαμα της αιώνιας και μάταιης πάλης, που γίνεται ανάμεσα στις ατομικότητες και που καταλήγει στο Μηδέν, στο θάνατο, με λίγα λόγια, το θέαμα του “ιστορικού γίγνεσθαι” γέννησε μια καθαρά αρνητική στάση απέναντι στο γίγνεσθαι και την αλλαγή. Η επί χιλιάδες χρόνια αναλλοίωτη διατήρηση του συστήματος των καστών, όπου μέσα του αποστεώθηκε όλο το “ιστορικό γίγνεσθαι” και η ινδική Φιλοσοφία της Φυγής, της Επιστροφής πίσω σε κάποια αιώνια αδιαφοροποίητη Παγκόσμια Ενότητα μέσα στην οποία εξαφανίζεται η ατομική ψυχή…είναι οι δυο πιο τυπικές εκδηλώσεις της αρνητικής αυτής στάσης.
    Αντίθετα οι Έλληνες από τα πρώτα τους βήματα είδαν σαν κάτι ολότελα θετικό το γεγονός της διαφοροποίησης, του κατατεμαχισμού σε ατομικότητες, του γίγνεσθαι και της φθοράς. Ο άνθρωπος σαν ατομικότητα δεν είναι κλειστή μονάδα δίχως παράθυρα,χαμένη μες την παγερή της απομόνωση, έρμαιο του χρόνου και της φθοράς, που η μόνη της ελπίδα να σβυστή, να αφανιστή μέσα σε μια παγκόσμια ύπαρξη, που θα’ναι η δική της ανυπαρξία.
    Βέβαια,οι Έλληνες ποτέ δεν αποτράβηξαν το βλέμμα τους από το ζοφερό θέαμα των“εφήμερων” όντων που στροβιλίζονται μες το χρόνο σαν τα φύλλα του φθινοπώρου,σαν “σκιάς ονείρατα”. Στον 7ο αιώνα μάλιστα, όταν η κρίση είχε φτάσει στο κατακόρυφο και ο διονυσιασμός είχε κατακλύσει όλη την Ελλάδα, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι ο Ελληνισμός ήταν έτοιμος να βυθιστή σε κάποια ασιατική Θεοκρατούμενη βαρβαρότητα. Εκείνη την εποχή μέσα στη φοβερή εξαθλίωση, την αποσύνθεση της αριστοκρατίας και τις πρώτες αυθόρμητες και ανώριμες επαναστατικές κινήσεις του Δήμου, σα να φάνηκε ότι η Ελλάδα θα ριχνόταν μες το δίλημμα να χαθή μέσα σε μια απάνθρωπη πολιτεία “στρατοπέδου” τύπου Σπάρτης ή μέσα σε μια νομιμοποιημένη διονυσιακή αναρχία, σαν κι αυτή που περιοδικά επαναλαμβανόμενη είναι φαινόμενο κοινό για όλους τους πρωτογόνους.
    Ποια ήταν η σωτήρια εκείνη δύναμη που προφύλαξε τον ελληνισμό από τον κίνδυνο να εξαφανιστεί μέσα σ’ ένα κοινωνικά ξεπερασμένο στρατοκρατικό σχήμα ή μέσα στην αντιουμανιστική διονυσιακή μυστικοπάθεια; Και πως πραγματοποιήθηκε ιστορικά η δύναμη αυτή; Η δύναμη αυτή, για την οποία θα μιλήσουμε, είναι ακριβώς ο Νόμος του κλασσικού πολιτισμού ή ελληνικώτερα, ο Δαίμων του.
    Παρατηρήστε τους αρχαϊκούς κούρους πως βγαίνουν απ’ την πέτρα, βαρείς ακόμα από ύλη και από προϊστορικό ύπνο, με σφιγμένες τις γροθιές, το βλέμμα υγρό από δίψα ζωής και εκείνο το αινιγματικό χαμόγελο του όντος, που δεν έχει διαφοροποιηθή ακόμα από τον Κόσμο και σα φυτό χώνει τις ρίζες του και θρέφεται από τον Κόσμο. Προσέχτε αυτή την τέλεια χαρά της καθαρής ασυνειδησίας και την παντοδυναμία του αδιάφθορου ακόμα από κάθε είδους πολιτισμό ενστίκτου, που διαισθάνεται όμως το πεπρωμένο του και την ιστορία που το περιμένει. Παρατηρήστε όλη την εξέλιξη του αρχαϊκού κόσμου, πως βγαίνει μέσα από την πέτρα, πως χειραφετείται απ’ αυτή τη σχεδόν αιγυπτιακή ακινησία, πως αρχίζει να περπατά και βγάζει τονα πόδι μπρος απ’ τ’ άλλο, πως τα χέρια του αποχτάν ζωή, υψώνονται και οπλίζονται…λες και βλέπουμε μπροστά μας τα πρώτα βήματα του κλασσικού πολιτισμού.
    Λοιπόν ακριβώς μέσα από το χαμόγελο των κούρων μπορούμε να δούμε όλη την Φιλοσοφία της Ιστορίας των Ελλήνων, αυτή την ιδέα της απόλυτης θετικότητας της ύπαρξης, που αψηφάει το θάνατο και βεβαιώνει τον εαυτό της μέσα στον αγώνα, εκεί όπου η ζωή συνορεύει με τον θάνατο. Μπορούμε να δουμε στο έμβρυό της όλη την κλασσική πίστη στην αξία της ύπαρξης και στη δημιουργικότητά της, στην ανθρώπινη ιστορία, δηλ. σ’ αυτή τη δαιμονική δύναμη, που όπως την ορίζει αργότερα ο Πλάτων, επιτρέπει στον άνθρωπο να ξεπερνάη τη σχετική και θνητή ατομικότητά του με τον Πολιτισμό και την Ιστορία, “κινητή εικόνα της αθανασίας”και όχι με την ινδική μέθοδο της προσκόλλησης στην Παράδοση ή με την διονυσιακή μέθοδο της εξαφάνισης του ανθρώπου πίσω από τη μάσκα του Θεού.
    Είναι τελείως χαρακτηριστικό το ότι, εκτός από τον Παρμενίδη, το στασιώτη του όλου[1], “αυτόν που αναστάτωσε το Σύμπαν ακινητοποιώντας το”, όλη την Ελληνική Φιλοσοφία εξέφρασε την ίδια θετική και ενεργητική στάση απέναντι στην ιστορία και το Γίγνεσθαι. Ας προσπαθήσουμε τώρα να κατανοήσουμε τη σημασία των “αφηρημένων”εννοιών, με τις οποίες η φιλοσοφία εξέφρασε την κοσμοθεωρία και τη Φιλοσοφία της Ιστορίας του Ελληνισμού, επί παραδείγματι, ποια είναι η βαθύτερη σημασία της αντίθεσης ανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαι, αυτής της αντίθεσης που αποτελεί τη σπονδυλική στήλη της Ελληνικής Φιλοσοφίας;
    Ποιο είναι το νόημα της αντίθεσης αυτής στο θείο (το Έν, το Απόλυτο, το Όν, το αιώνιο, το “αεί κατά ταύτα έχον”) και το ανθρώπινο(το Σχετικό, το Γιγνόμενο, το διάφορο, το εφήμερο) και ποια είναι η λύση, η“κάθαρση” που έδωσε ο Ελληνισμός στην αγωνιώδη αξεπέραστη (π.χ στις Ινδίες),αυτή αντίθεση; Γιατί η αντίθεση αυτή δεν είναι μια άσαρκη, εγκεφαλική έννοια αλλά εκφράζει τη συνειδητή στάση ενός ολάκερου πολιτισμού πάνω στο πρόβλημα της ανθρώπινης σχετικότητας, δηλ. πάνω στο πρώτο θεμελιώδες πρόβλημα που θέτει και μ’ ένα οποιοδήποτε (θετικό ή αρνητικό) τρόπο λύνει κάθε πολιτισμός.
    Στις Ινδίες π.χ την οδυνηρή απειροποικιλία και ρευστότητα του γίγνεσθαι δεν την είδαν παρά σαν γυμνό χάος, σαν απατηλή φαινομενικότητα ή σαν πηγή θλίψης και απογοήτεψης, δηλ. σαν κάτι απόλυτα και ανεπανόρθωτα. Κακό που προσπάθησαν να το απαρνηθούν με μια αυστηρή ασκητική και με μια ακόμα αυστηρότερη προσήλωση στον Τραντισιοναλισμό.
    Στην Αίγυπτο πάλι, όπου το αίσθημα της απεραντοσύνης του χρόνου είχε δημιουργήσει μια γεροντική περιφρόνηση της μηδαμινότητας και της σχετικότητας της ανθρώπινης ζωής, η απόλυτα καταφατική στάση του κλασσικού Έλληνα απέναντι στη ζωή θα φαινόταν σαν μια παράξενη παιδαριωδία. “Ω Έλληνες” είχε πη στο Σόλωνα ένας αιγύπτιος ιερέας, αεί παίδες εστέ, γέρων δε Έλλην ουκ έστιν”… “Νέοι εστί τας ψυχάς πάντες. Ουδεμίαν γάρ εν αυταίς έχετε δι’ αρχαίαν ακοήν παλαιάν δόξαν, ουδέ μάθημα χρόνω πολιόν ουδέν”. Φυσικά με τα παραπάνω ο Αιγύπτιος ιερέας δεν υποστήριζε τη σπεγκλερική ιδέα ότι οι Έλληνες δεν είχαν ιστορική συνείδηση· αντίθετα, διαπίστωνε ότι οι Έλληνες ήταν ανίκανοι να δουν sub specie aeternitatis τη σχετικότητα της ανθρώπινης φύσης. Ο Herder λέει σχετικά: “Αν ένας αρχαίος Αιγύπτιος έμπαινε σε ένα Ελληνικό Μουσείο θα τρόμαζε, θα ξαφνιαζόταν και ίσως στο τέλος γύριζε αλλού με περιφρόνηση. "Τι ανακάτωμα, θαλεγε, τι θράσος!Ξιφομάχε! πόσην ώρα θα ρίχνεσαι μπροστά; Και συ νεανία! πόσον καιρό θ’ απλώνης το χέρι στο στεφάνι; Και συ Αφροδίτη! Ολοένα θα βγαίνης από το λουτρό; Και σεις παλαιστές ακόμα δεν νικήσατε; Πόσο αλλοιώτικα είμαστε εμείς! Εμείς παρασταίνουμε μόνο εκείνο που διαρκεί αιώνια, τη στάση της ηρεμίας και της ιερής σιωπής"”…
    Απέναντι στις θεμελιώδεις αυτές αντιθέσεις, ανάμεσα στην ηρεμία και την κίνηση, το όν και το γιγνόμενο, την ενότητα και την πολλότητα, την ταυτότητα και την ποικιλία, ο κλασσικός πολιτισμός αντέταξε σαν σωτήρια σύνθεση την ιδέα του Δαίμονα-Μεταξύ. Πρώτοι οι Έλληνες στην Ιστορία ένοιωσαν πως η αδιάκοπη αλλαγή και κίνηση, που χαρακτηρίζει τη ζωή, φαινομενικά μόνο είναι άπιαστη και φευγαλέα.
    Ύστερα από τον 6ο αιώνα, όταν η τάση προς το Νόμο και τον Κανόνα, προς ό,τι είναι γενικό και αναγκαίο, με μια λέξη προς την “ιδέα”,που μένει ατάραχη στο βάθος κάθε αλλαγής, γίνηκε το θεμέλιο της πολιτιστικής τους ζωής, μπόρεσε ο Έλληνας Καλλιτέχνης και μόλις αντιμετώπισε στην πλαστική του π.χ. το πρόβλημα της κίνησης δεν περιορίστηκε στην απλή μίμηση- κατά την πλατωνική ορολογία – τυχαίων, αυθαίρετων και στιγμιαίων κινήσεων, αλλά κατόρθωσε να εκφράση αυτόν ακριβώς τον ίδιο το ρυθμό τους, τον εσωτερικό Νόμο της λειτουργίας τους.
    Μόλις έθεσε το πρόβλημα του γίγνεσθαι στην τέχνη,μόλις δηλ. μπόρεσε να χειραφετηθή από τη θρησκευτική υποταγή στο θέμα της άχρονης και αναλλοίωτης θεϊκής μακαριότητας και προσπάθησε να εκφράση αισθητικά μιαν ανθρώπινη μορφή κατόρθωσε να δώση έναν άνθρωπο έχοντας για μοντέλο για μοντέλο όχι το απλό εμπειρικό ατομικό αντικείμενο, αλλά τους γενικούς ρυθμιστικούς κανόνες της σωματικής κατασκευής και κίνησης, την “ιδέα” του ανθρώπινου κορμιού και της ανθρώπινης ύπαρξης.
    Έτσι η “ιδέα” στην πλαστική γίνεται ρυθμός, στη ζωή γίνεται μέτρο και στην πολιτική “Νόμος”. Το ίδιο και στη Φιλοσοφία. Ξεπέρασαν την αντίθεση ανάμεσα στο αναλλοίωτο ον και στο διαφοροποιούμενο γίγνεσθαι με την έννοια του Νόμου και της Ενότητας, που η παρουσία τους δίνει νόημα και ύπαρξη στον κόσμο των φαινομένων, μες στον οποίο ζη ο άνθρωπος. Κανείς π.χ δεν τόνισε περισσότερο από τον Ηράκλειτο –τον κατ’ εξοχήν φιλόσοφο του Γίγνεσθαι–τη σημασία της ενότητας και του Νόμου σαν πρωταρχικών και σωτήριων κοσμικών,κοινωνικών και ψυχικών δυνάμεων. Ο Πλάτων αφιερώνει μερικές από τις καλύτερες σελίδες του Φαίδωνα[4], για να αποδείξη τη θετική συμμετοχή του αισθητού στη διαδικασία της γνώσης και τονίζει ότι δεν μπορεί να φτάσουμε στην Ιδέα παρά μόνο διαμέσου του αισθητού· όταν δε ένας παρεξηγημένος πλατωνισμός και ελεατικές επιδράσεις εγέννησαν μες την πλατωνική Ακαδημία την τάση των “φίλων των ειδών” δηλ. τη θεωρία της απόλυτης “χωριστής”(χωρίς)ύπαρξης των ιδεών και των φαινομένων, ο Πλάτων έσπευσε στον “Παρμενίδη”, οδηγούμενος από το γνήσιον Ελληνικό του ένστικτο, να καταδείξη τι παραλογισμούς γεννούσε μια θεωρία, που καταδίκαζε τον κόσμο της εμπειρίας στο ρόλο μιας απόλυτα απατηλής και αρνητικής φαινομενικότητας και που αρνιόταν κάθε δυνατότητα επαφής της ανθρώπινης ιστορικής ύπαρξης[5] με την κοσμική αιώνια πραγματικότητα[6].
    Η Ενότητα και ο Νόμος είναι αυτά που “σώζουν”, δηλ.που διατηρούν το φαινομενικό και το ατομικό, δηλ. γενικά το υποκείμενο στη γένεση και τη φθορά. Αυτή είναι η βασική ιδέα που διέπει όλη την Ελληνική Φιλοσοφία από τον Ηράκλειτο μέχρι τον Πλάτωνα. Ο Πλάτων μάλιστα (που η αφελής δογματική άποψη από τον Αριστοτέλη και δώθε τον είδε σαν τον θεωρητικό της“χωριστής” απόλυτης Ιδέας), μόλις ξεκαθάρισε από κάθε είδους δογματισμό το αληθινό περιεχόμενο της Ιδεοκρατίας, υπέδειξε ρητά τη μέθοδο των ιδεών σαν την μέθοδο εκείνη που “σώζει τα φαινόμενα”[7] δηλ.που τους δίνει ενότητα και ύπαρξη υπάγοντάς τα κάτω από το Νόμο. Στο Γοργία μάλιστα, και ιδιαίτερα στις σελίδες 500-508, όπου ο Πλάτων συμπυκνώνει όλη την προηγούμενη εμπειρία του Ελληνισμού, αποκαλύπτεται η οργανική σχέση που έβλεπε το κλασσικό πνεύμα ανάμεσα στις έννοιες της ύπαρξης, της Ενότητας, του Νόμου,του Λόγου, του Αγαθού και της Τάξης.
    Το Αγαθό, δηλ. το θεμέλιο κάθε ανθρώπινης και κοσμικής ύπαρξης (που δεν είναι παρά η πλατωνική, “ουμανιστική” μετάφραση της έννοιας της Δίκης του Σόλωνα και των προσωκρατικών) δεν είναι για τον Πλάτωνα παρά ο Νόμος καθ’ εαυτόν, η έννοια της νομιμότητας, η συμφωνία προς το Νόμο. Νόμος είναι η πρωταρχική Δύναμη, που υπερβαίνει “πρεσβεία και δυνάμει” (κατά λογική προτεραιότητα και σπουδαιότητα) κάθε ατομικό, μερικό φαινόμενο, η δύναμη που δίνει ενότητα, μορφή και νόημα (το “είδος” τους) στα φαινόμενα και που επιβάλλει τάξη, δηλ. ενιαίο συνολικό νόημα στη χαώδη απειροποικιλία τους.
    Έτσι η τελευταία έννοια του Νόμου είναι τάξη,μορφή, δηλ. διατήρηση ενότητας μέσα στη γένεση και την εξαφάνιση των πολλών και διαφόρων ατομικοτήτων. Από θεωρητική άποψη, είναι Λόγος, δηλ. η Ενότητα της Συνείδησης που χωρίς αυτήν είναι αδύνατη η κατανόηση των πολλών και διαφόρων αντικειμένων και η διατήρηση τους μέσα στη γνώση. Από κοσμολογική άποψη, είναι “κόσμος”, δηλ. διατήρηση της θεμελιώδους ενότητας του είναι μέσα στο γίγνεσθαι από κοινωνική, ηθική και πολιτική άποψη, είναι αγαθό, έννομη τάξη, δηλ. διατήρηση της έννοιας της Νομιμότητας μέσα στο άτομο και την Κοινωνία. Από την άποψη του πολιτισμού είναι δαίμων, διατήρηση της Πρωταρχικής Ενότητας του πολιτισμού μέσα στη συνεχή διαφοροποίηση του ανθρώπινου Γίγνεσθαι, μέσα στην Ιστορία, δηλ. μέσα στην γένεση και τον αφανισμό των ατόμων και των γενών.


    [1] Πλάτων Θεαίτ. 181α
    [2] Τίμ. 22β
    [3] Spengler: Le declin de Occident 1, 28-29. Η άποψη αυτή του Spengler είναι τελείως αστήρικτη, ιδίως μάλιστα όταν σκεφτούμε ότι ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης είναι οι πατέρες της Ιστορίας
    [4] Αυτή την έννοια έχει η θεωρία της ανάμνησης, βλ. Φαιδ. 72-77
    [5] “Παρ’ ημίν, εν ημίν”: “Παρμ”, 130c, 133d, 134b βλ. και Φαιδ. 102β 103 χωρίς παρμ. 139c
    [6] “Εν τη φύσει”, βλ. τα προαναφερθέντα χωρία του “Πάρμεν” και του“Φαίδωνα”.
    [7] “Σώζειν τα φαινόμενα”- “αποδεδόντι τα φαινόμενα”- Θεόφραστος Diels Vorrokz ΙΙ,43, “τα φαινόμενα αποδούναι”, Αριστοτέλης “Μετ. Τ. Φυσικά” 107 3β 36 107 4α 1.
    * ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ "ΠΛΑΤΩΝ Ο ΕΙΔΩΣ" ΠΟΥ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΣΤΑ 1945

    Τετάρτη 24 Απριλίου 2013

    ΛΥΚΟΣΟΥΡΑ [ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΓΗ]

    Λυκόσουρα, μια πόλη που αλλάζει το πλαίσιο της (προ)ιστορίας (Η Μεσόγειος υπήρξε η «Μέση γη»;)

     
    Δεν μιλάμε για τη «Μέση γη» του Τόλκιν και τη μυθοπλασία των Γερμανικών λαών, παρότι στο βάθος περιέχουν ψήγματα αλήθειας


    Η προϊστορία είναι ιστορία, είπε πριν λίγα χρόνια ο Φερνάρντ Μπροντέλ, ο θεωρούμενος μεγαλύτερος σύγχρονος ιστορικός. Κοινώς, πιστεύει πως δεν υπάρχει προϊστορία, ό,τι ανήκει σε αυτήν είναι ένα αχνό ιστορικό κομμάτι. Και ο Μπροντέλ, στο σημαντικό βιβλίο του οι «Μνήμες της Μεσογείου», προάγει πολύ διακριτικά την αρχή της ιστορίας του ανθρώπου (και της προϊστορίας του) στη Μεσόγειο. Η Μεσόγειος, θεωρητικά δεν αποκλείεται να υπήρξε το ενδιάμεσο της ενιαίας γης (Πανγαία – Παγγαία) και τόπος διάνοιξής της προς Λαυρασία και Γκοντβάνα που η δεύτερη δημιούργησε την Αφρική, υποτιθέμενο τόπο καταγωγής του πρώτου ανθρώπου. Και αν αυτός έχει ηλικία έως 3,5 εκατομ. χρόνια, όπως ισχυρίζονται κάποιοι ή μικρότερη, όπως και νάχει το πράγμα, το πλαίσιο της προϊστορίας του αρχίζει σε φάση υποχώρησης της πρόσφατης εποχής των παγετώνων (η οποία ως φαίνεται δεν τελείωσε ακόμα). Ως εκ τούτου, ασχέτως χρονολογίας, η ανάπτυξη της πρωτανθρώπινης ζωής δεν προκύπτει να είχε καλύτερη και πιο πρόσφορη επιλογή από το να εκπτυχθεί στη «μέση γη», που ήταν τόπος αρχέγονων μικρολιμνών και αβαθών θαλασσών. Αυτή μπορεί να οριστεί ως «ψυχή» της Τηθύος, οι ενδείξεις επι της οποίας συγκλίνουν ότι δονείτο στην ευαίσθητη, καλύτερη σε κλίμα πλην όμως γεωλογικά ασταθή ρηχή θαλάσσια περιοχή της διάνοιξης των μεγάλων τεκτονικών πλακών που επέφεραν τη Μεσόγειο θάλασσα. Το όνομα Μεσόγειος – μέση γη δεν αποκλείεται να είναι μια μνήμη. Μια πόλη της Μεσογείου, η Λυκόσουρα της Πελοποννήσου, η οποία απέχει 12 χιλιομ, νότια της Μεγαλόπολης, απετέλεσε κατά τον περιηγητή Παυσανία την πρώτη πόλη στον κόσμο, δημιούργημα των Πελασγών, ενός ιθαγενούς λαού της Μεσόγειου – Αιγαίου που ήταν κάτι σαν «Πελαργοί της θάλασσας» – έμποροι και πραματευτάδες. Οι έρευνες επί αυτών συγκλείνουν πως είχαν μάλλον αποβιβαστεί σε μεγάλο αριθμό στα Κύθηρα, λόγω γεωλογικών ασταθειών κι ενός μεγάλου κατακλυσμού σε Μεσόγειο – Αιγαίο. …

    Τα Κύθηρα – Ελαφόνησος είχαν χαρακτηριστεί από τα παλιά σαν «η σέσουλα της Πελοποννήσου», ιδανικός τόπος αποβίβασης μεγάλου αριθμού ανθρώπων για πορεία στα ενδότερα. (βλ. μορφολογία, αφορισμοί Χίλωνα, Ηρόδοτος – συμβουλές Δημάρατου προς Ξέρξη, κ.λπ.). Στο σημείο αυτό της υποτιθέμενης απόβασης βρέθηκε πρόσφατα η παλαιότερη βυθισμένη πόλη του κόσμου, πιθανό επίκεντρο της Πελασγικής «επιδρομής» και αργότερα επίνειο της Πελασγο-Αρκαδικής υποδομής, στην καλούμενη σήμερα περιοχή «Παυλοπέτρι». Αυτή η βυθισμένη πόλη «Παυλοπέτρι» έχει όμως ηλικία «μόλις» 5.000 ετών. Και λέω, «μόλις», διότι πιο πάνω, στο Πελασγο-αρκαδικό που μετά έγινε Αρκαδο-λακωνικό βουνό, το Λύκαιο, βρίσκονται τα ερείπια της Λυκόσουρας, της οποίας η αρχή, όπως επισήμως αναφέρεται, χάνεται στο 8-10.0000 π.Χ.. Αν αληθεύει αυτό, προηγείται κατά μερικές χιλιάδες χρόνια από τον θεωρούμενο πρώτο ανθρώπινο οικισμό, της Τσατάλ Χουγιούκ (Μικρασία), και αρκετά περισσότερο της κτίσης των επίσης θεωρούμενων πρώτων πόλεων, Εριντού έως Ουρούκ και Ουρ, πατρίδα η τελευταία του Νώε και όλων μαζί κατακλυσμιαίων ανθρώπων της Μεσοποταμίας. Δεν χρειάζεται πολύ σκέψη νομίζω κάποιος να αποδεχθεί πως στέκει η υπόθεση ότι η Μεσόγειος, λόγω των στενών του Ευξείνου και του Γιβραλτάρ, με το λιώσιμο των παγετώνων και τις γεωλογικές μεταβολές πλημμύρισε πρώτη (αργότερα έγινε η είσοδος νερών απο τα στενά του Άντεν – Περσικός). Στην πρωτοκαθεδρία της πλημμυρίδας της Μεσογείου εκ του Ατλαντικού και των μεγάλων αλλαγών, όπου τα πάνω ήλθαν κάτω (βλ.αμμώδεις έρημοι, κλίση Αφρικής, βύθιση «Ατλαντίδος» κ.λπ.) συντελεί και η ύπαρξη της Νεκρής θάλασσας που αποτελεί αρχέγονο θαλάσσιο λείψανο (η ηλικία της θάλασσας μετριέται από την περιεκτικότητα των αλάτων). Επίσης, η σχέση ευρημάτων Μεσόγειου – Δραβιδικού πολιτισμού της κοιλάδας του Ινδού στις περιοχών Μοχέντζο Ντάρο και Χαράπα, καθώς και η γλωσσολογική συγγένεια Ελλήνων με Χετταίους ή Ετέους (βλ. Ετεοκρήτες – Αληθείς Κρήτες), όπως και με Λύκιους και Ιρανούς που πέραν των προάριων Ινδών η δαιδαλώδης γραμμή συνάφειας φτάνει ως την Κίνα (με ίχνη και στην Ιαπωνία), συντελεί στην εκτίμηση ότι καταγωγή του ανθρώπου, έστω και αν υπήρξε στικτή (πιο πιθανό από Αφρικανο-κεντρική), δεν αποκλείεται να έχει ένα σημαντικό γενεσιουργό πυρήνα τη Μεσόγειο – Αιγαίο. Και η διάχυση του Μεσόγειου πρωτοπολιτισμού δεν συνέβη μόνο προς ανατολικά αλλά και προς βόρεια και δυτικά, καθώς οψιδιανός της Μήλου ανιχνεύεται στις βαλτικές χώρες των οποίων οι κάτοικοι ανήγαγαν την καταγωγή τους από τη θάλασσα (βλ. έθιμο της καύσης των αρχηγών σε πλωτό μέσο με πορεία προς το πέλαγος). Εάν κάποτε, μετά την αρχαϊκή σούπα και τις εποχές ζέστης και παγετώνων άναψε κατά κάποιο τρόπο κάπου ο ανθρωπομορφικός δαυλός, αυτός δεν αποκλείεται να είχε επίκεντρο της πυράς του το Αιγαίο. Η πόλη Λυκόσουρα προκύπτει από πολλές πτυχές σαν η αρχαιότερη πόλη στον κόσμο. Ο Αριστοτέλης αναφέρει τους Αρκάδες (Πελασγούς), «προσελήνιους», δηλαδή ότι υπήρχαν πριν δημιουργηθεί η σελήνη (αυτόχθονες). Εξ’ όλων αυτών των αναφορών και ευρημάτων, αναδύεται στον απλό άνθρωπο και μέτριο ερευνητή το εξής ερώτημα: Είναι όντως η Λυκόσουρα πόλη 10-12.000 χρόνων; Και αν πράγματι, ναι, γιατί σε σχέση με τα ευρήματα του Παυλοπέτρι οι αρχαιολόγοι μας δεν κάνουν σύγκλιση και τηρούν σιγή ιχθύος; Τι συμβαίνει και τα ευρήματα δεν συντίθενται σε μιαν υπόθεση – σενάριο, όπως γίνεται στην επιστήμη, και «θάβονται» ή δεν αξιοποιούνται; Υπάρχει φόβος μήπως δημιουργήσει αναστάτωση ότι ο Αδάμ, ο αδαμάντινος άνθρωπος, προήλθε από το χώρο του Αιγαίου; Ας μας απαντήσει τουλάχιστον κάποιος αρχαιολόγος: Είναι όντως η Λυκόσουρα πόλις άνω των 10.000 χρόνων; του Σωτήρη Γλυκοφρύδη

    Στο μικρό μουσείο της Λυκόσουρας υπάρχει ένα σύμπλεγμα από αγάλματα, που παριστάνουν τη Δήμητρα, τη Δέσποινα, την Άρτεμη και τον Άνυτο. Το έργο αυτό είναι του γλύπτη Δαμοφώντα, από την Μεσσηνία.


    Η Λυκόσουρα βρίσκεται στα νότια του Νομού Αρκαδίας, σε μικρή απόσταση από την Αρχαία Ολυμπία και 7 χιλιόμετρα δυτικά της Μεγαλόπολης. Ιδρυτής θεωρούνταν ο Λυκάων, που την κατέστησε έδρα των βασιλέων της Αρκαδίας. Ο Παυσανίας την αναφέρει ως την πρώτη πόλη που χτίστηκε και την οποία οι άνθρωποι πήραν ως υπόδειγμα για τις άλλες πόλεις. Στις μέρες του όμως είχε πολύ λίγους κατοίκους. Στη Λυκόσουρα υπάρχουν σημαντικά αρχαία μνημεία που μαρτυρούν την ακμή της πόλης. Ένα από αυτά είναι ο ναός της Δεσποίνης, σημαντικό κέντρο λατρείας των Αρκάδων. Κατά την μυθολογία, αυτή η Δέσποινα ήταν κόρη της θεάς Δήμητρας. Η μυθική παράδοση αναφέρει, όπως είδαμε και σε άλλο σημείο της μελέτης, πως όταν κάποτε η Δήμητρα πέρασε από την Αρκαδία αναζητώντας τη χαμένη Περσεφόνη, την είδε ο Ποσειδώνας και την ερωτεύτηκε. Η θλιμμένη θεά, για να αποφύγει τον Ποσειδώνα, που μόνο ταραχές και αναστάτωση ήξερε να δημιουργεί, είτε ήταν στη θάλασσα είτε στη στεριά, μεταμορφώθηκε σε φοράδα και κρύφτηκε μέσα σ’ ένα στάβλο. Ωστόσο ο Ποσειδώνας τυφλωμένος απο τον ακατασίγαστο πόθο του, μεταμορφώθηκε κι αυτός σε άλογο και μπήκε στον ίδιο στάβλο. Η Δήμητρα μπορεί να μην βρήκε την χαμένη Περσεφόνη, ύστερα όμως από την ένωσή της με τον Ποσειδώνα έφερε στον κόσμο μία νέα κόρη . Το όνομά της δεν διασώθηκε σε καμία πηγή, γιατί ήταν απόρρητο, αλλά οι Αρκάδες την αποκαλούσαν Δέσποινα. Ο αφιερωμένος σε αυτήν ναός στη Λυκόσουρα ήταν ιδιαίτερα σεβαστός απ’ όλους τους Πελοποννήσιους, γι’ αυτό και όταν το 368 π.Χ οι Λυκοσουρείς κλείστηκαν μέσα, αντιτιθέμενοι στην εγκατάλειψη της πατρογονικής τους εστίας και στην μετακόμιση τους στην Μεγαλόπολη, δεν παρενοχλήθηκαν από κανένα. Ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα π.Χ. στο λόφο που ήταν παλιότερα γνωστός ως “¨Παλιόκαστρο της Στάλας”. Μέσα στο ναό υπήρχε ένα εντυπωσιακό μαρμάρινο σύμπλεγμα, φιλοτεχνημένο από τον Μεσσήνιο γλύπτη Δαμοφώντα, που παρίστανε τη Δήμητρα και τη Δέσποινα καθισμένες δίπλα δίπλα σε διθέσιο θρόνο, και πλαισιωμένες από την Άρτεμη συνοδευόμενη από ένα κυνηγόσκυλό της και τον Τιτάνα Άνυτο που ανέθρεψε την Δέσποινα.

    Τμήματα του έξοχου αυτού καλλιτεχνήματος ήρθαν στο φώς από την αρχαιολογική σκαπάνη του αρχαιολόγου Κώστα Κουρουνιώτη στις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε κτίστηκε και το μικρό μουσείο που υπάρχει εδώ και στο οποίο μπορεί να δεί κανείς τα σωζόμενα κομμάτια του συμπλέγματος, καθώς και μια συνολική αναπαράσταση. Μπορεί ακόμα να δεί κανείς τα θεμέλια του ναού, τα θεμέλια του μνημειώδους βωμού της Δέσποινας, που ονομαζόταν μέγαρον, τα θεμέλια μιας μεγάλης στοάς στην άλλη πλευρά του ναού, τα σκαλάκια δίπλα στο ναό, που πρέπει να χρησιμοποιούνταν αντί εδωλίων για τους θεατές των ιεροπραξιών και δεκάδες σκόρπια μάρμαρα τριγύρω. Σώζονται επίσης στη θέση τους το βάθρο πάνω στο οποίο ήταν στημένο το σύμπλεγμα του Δαμοφώντος και πολλές βάσεις αγαλμάτων με τις αναθηματικές επιγραφές τους. Στη βάση του λόφου λίγα μέτρα πιο δυτικά, μπορεί να δεί κανείς μία εντυπωσιακή κρηνική κατασκευή, που ανήκε πιθανότατα στο αρχαίο ξενοδοχείο όπου έμεναν οι επισκέπτες, καθώς και πολλά τμήματα από τα τείχη της πόλης. Εκτός απο τη Δέσποινα λατρευόταν στην πόλη η Άρτεμις ηγεμών, ο Πάν και η Αθηνά. Τα ιερά τους βρίσκονταν γύρω από το ιερό της Δέσποινας. Την ίδια πόλη δυστυχώς δεν μπορεί να τη δεί ο επισκέπτης, γιατί τα ερείπιά της παραμένουν μέχρι σήμερα σκεπασμένα από ένα δάσος με πουρνάρια.

    Το Ιερό της Δέσποινας Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Λυκόσουρας βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Αρκαδίας, στην ανατολική πλευρά του Λυκαίου όρους, μέσα σε καταπράσινο και ειδυλλιακό περιβάλλον. Απέχει 49 χλμ. από Τρίπολη και 12 χλμ. από την Μεγαλόπολη. Το ιερό της Δέσποινας στη Λυκόσουρα ήταν ένα σύμπλεγμα βωμών και ναών αφιερωμένων σε διάφορες θεότητες. Όμως κορυφαία ήταν ο ναός και το μέγαρο της Δέσποινας. Εκεί γίνονταν από πολύ παλιά απόκρυφη οργιαστική γιορτή, με αναπαράσταση της γέννησης του Δία, όπου λάμβαναν μέρος έφηβοι υποδυόμενοι τους Κουρήτες και Κορύβαντες, που χόρευαν με ενθουσιασμό κραδαίνοντας όπλα και βγάζοντας άναρθρες κραυγές. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει ναό, περίβολο, το “μέγαρο”, μεγάλη στοά, υπολείμματα Λουτρών, και τους βωμούς της Δέσποινας, της Δήμητρας και της Μεγάλης Μητρός. Τα σωζόμενα ερείπια είναι του 2ου αι. π.Χ. Στο ναό της Δέσποινας υπήρχε το βάθρο του περίφημου “συντάγματος”του Μεσσήνιου γλύπτη Δαμοφώντα (σύμπλεγμα των κολοσσιαίων αγαλμάτων της Αθηνάς, της Δήμητρας, της Αρτέμιδας και του τιτάνα Ανύτου) του 2ου π.Χ. αι. Το μέγαρο της Δέσποινας, ένα ναόμορφο οικοδόμημα-βωμός, ήταν ένας ιερός χώρος όπου γίνονταν τελετουργίες και μυστηριακές θυσίες. ΝΔ. του μεγάρου υπάρχει κρηνικό κτίσμα από μεγάλες ορθογονισμένες πέτρες. Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Λυκόσουρας. Οι ανασκαφές έγιναν το 1903 από την Αρχαιολογική Εταιρεία. Η Δέσποινα ήταν από τις αρχέγονες χθόνιες θεότητες, προς τιμήν της οποίας γίνονταν μστηριακές λατρευτικές τελετές, τις οποίες καθώς και το όνομά της γνώριζαν μόνο οι μυημένοι σε αυτές. “Δέσποινα” δεν ήταν το κύριο όνομα της θεάς αλλά επίθετο με το οποίο την προσαγόρευαν. Τελικά όμως η Δέσποινα θα πρέπει να ήταν η Περσεφόνη, κόρη του Ποσειδώνα και της Δήμητρας: “…ταύτην μάλιστα θεών σέβουσιν οι Αρκάδες την Δέσποιναν, θυγατέρα δε αυτήν Ποσειδώνος φασίν είναι και Δήμητρος. Επίκλησις ες τους πολλούς εστιν αυτή Δέσποινα, καθάπερ και την εκ Διός Κόρην επονομάζουσιν, ιδία δε εστίν όνομα Περσεφόνη, καθά Όμηρος και έτι πρότερον Πάμφως εποίησαν. Της δε Δεσποίνης το όνομα έδεισα ες τους ατελέστους γραφείν.” Δηλαδή, “Οι Αρκάδες σέβονται και τιμούν αυτή τη Δέσποινα περισσότερο από τους άλλους θεούς, γιατί τη θεωρούν θυγατέρα του Ποσειδώνα και της Δήμητρας. Οι περισσότεροι ονομάζουν αυτή τη θεά Δέσποινα όπως και αυτή που εγεννήθη από το Δία (και τη Δήμητρα) ονομάζουν Κόρη, όμως το όνομά της είναι Περσεφόνη, όπως έγραψαν ο Όμηρος και ακόμη παλιότερα ο Πάμφως στα ποιήματά τους. Το όνομα της Δέσποινας φοβήθηκα να το γνωστοποιήσω στους αμύητους.” Η Δέσποινα ήταν άρρηκτα δεμένη με την Αρκαδική λατρεία. Κατείχε ξεχωριστή θέση μεταξύ των αρκάδων θεών και για το λόγο αυτό και υπήρχε συνέχεια από τη μια εποχή στην άλλη. Αυτό διαφαίνεται ανάγλυφα τόσο στα διάφορα ευρήματα που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές εποχές, όσο και στο τεραστίου μεγέθους σύμπλεγμα του Δαμοφώντα, όπου συνδέεται η σύγχρονη τέχνη του με την αρκαδική παράδοση.

    Κεφαλή Αρτέμιδος Κεφαλή της Αρτέμιδος. Βρέθηκε στο ιερό της Δέσποινας, στη Λυκόσουρα της Αρκαδίας. Λείπει το πάνω τμήμα στο πίσω μέρος του κρανίου. Αποκρούσεις υπάρχουν στη μύτη, στο στόμα και στο αριστερό μάγουλο. Με γύψο έχει συμπληρωθεί ένα τμήμα του μετώπου και των μαλλιών πάνω από το δεξί μάτι. Η θεά φέρει στεφάνη. Στις οπές που διακρίνονται στα αυτιά και στους κροτάφους θα στερεώνονταν πρόσθετα μετάλλινα κοσμήματα. Τα μάτια ήταν ένθετα. Ο κορμός και τμήματα των άκρων της Aρτέμιδος φυλάσσονται στο Μουσείο της Λυκόσουρας. Ύψος: 0,48 μ.

    Αγαλμάτιο Τριτωνίδος από τη διακόσμηση του θρόνου των θεαινών. Βρέθηκε στο ιερό της Δέσποινας, στη Λυκόσουρα της Αρκαδίας. Συγκολλημένο και συμπληρωμένο σε μερικά σημεία. Το αγαλμάτιο αυτό μαζί με άλλα τρία (αρ. ευρ. Γ2171, Γ2172, Γ2174) διακοσμούσαν τον μεγάλο θρόνο της Δέσποινας και της Δήμητρας. Οι Τριτωνίδες, γυναικείες θαλάσσιες θεότητες, παριστάνονται να φέρουν στο κεφάλι κυκλικές κίστες. Αποτελεί αντίγραφο του 1ου αι π.Χ., το οποίο αντικατέστησε μία παλαιότερη κατεστραμμένη αντίστοιχη μορφή. Ύψος: 0,51 μ.
    by ΕΡΕΥΝΩ!!! ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ !!! ( What the Bleep Do We Know? )